ปัญญารู้อะไร

* ไทยเรานำคำในพระพุทธศาสนามาใช้กันในความหมายที่เปลี่ยนไป ไม่ตรงตามความหมายเดิมในพระพุทธศาสนา เช่น คำว่า "ปัญญา"

* ในความหมายทั่วไป ก็เข้าใจกันว่า ปัญญาคือความรู้ความสามารถในศาสตร์ต่างๆ เช่น วิทยาศาสตร์ สังคมศาสตร์ หรือปรัชญาต่างๆ

* แต่ตามพระธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว ความรู้ความสามารถในศาสตร์เหล่านั้น ไม่จำเป็นต้องเป็นปัญญา แต่เป็นความจำ (สัญญา) ความตรึก (วิตก) ความใส่ใจ (มนสิการ) ความสนใจ (ฉันทะ) เป็นต้น เพราะแม้จะมีความรู้ความสามารถในศาสตร์เหล่านั้นมากสักเพียงใด ก็ไม่จำเป็นต้องเป็นคนดี และไม่สามารถดับกิเลสได้เลย

* ปัญญา คือสภาพที่เข้าใจถูก เห็นถูก รู้ความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ว่าเป็นเพียงสภาพธรรมแต่ละอย่างที่ไม่ใช่เรา

* พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงปัญญาไว้ 3 ระดับ คือ

- สุตมยปัญญา ปัญญาที่เกิดจากการฟังพระธรรม

- จินตามยปัญญา ปัญญาที่เกิดจากการไตร่ตรองถูกต้องตามพระธรรมที่ได้ฟัง

- ภาวนามยปัญญา คือปัญญาที่เกิดจากการอบรมเจริญ ที่รู้ตรงลักษณะสภาพธรรมที่ปรากฏตามความเป็นจริง โดยไม่ใช่การคิด จนถึงการประจักษ์แจ้งอริยสัจจธรรม ดับกิเลสได้ตามลำดับ

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม