การพิจารณาหรือทำความเข้าใจ เรียกว่า ปฏิบัติ หรือไม่

อดิศักดิ์ : กราบเรียนถามท่านอาจารย์ครับ การพิจารณาหรือทำความเข้าใจ จะเรียกว่าเป็นการ "ปฏิบัติ" ได้หรือไม่ครับ

อ.อรรณพ : ปัญญามีหลายระดับครับ คือปัญญาขั้นฟัง ขั้นไตร่ตรอง (ปริยัติ) ปัญญาขั้นรู้ตรงสภาพธรรมที่ปรากฏ (ปฏิปัตติ หรือ ปฏิบัติ) และปัญญาขั้นประจักษ์แจ้งแทงตลอดสภาพธรรมอย่างชัดเจน (ปฏิเวธ)

ดังนั้น ความเข้าใจเรื่อง เห็น เกิดขึ้นแล้ว ดับแล้ว ต้องเริ่มจากขั้นฟังก่อนครับ ยังไม่ใช่ขั้นปฏิบัติ แต่ความเข้าใจขั้นฟัง ขั้นไตร่ตรองถูกต้องตามที่ได้ฟัง จะสะสมเพิ่มขึ้น และเป็นปัจจียให้เกิดปัญญาขั้นปฏิบัติ และปฏิเวธ (แต่ไม่ใช่จะถึงได้ง่ายๆ เลยครับ ต้องฟัง และไตร่ตรอง ต่อไปอีกนานครับ)