อัคคิขันธูปมสูตร พระสูตรที่ชาวพุทธและภิกษุทุศีล ต้องรู้
[เล่มที่ 32] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ ๑๑๘
อัคคิขันโธปมสูตร
พระศาสดาประทับนั่งแล้ว ตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายมา ตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอจงดูกองไฟใหญ่โน้น แล้วทรงแสดง อัคคิขันโธปมสูตร...
[เล่มที่ 37] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต เล่ม ๔ - หน้าที่ 260
๘. อัคคิขันธูปมสูตร
[๖๙] สมัยหนึ่ง พระผูมีพระภาคเจาเสด็จจาริกไปในแควนโกศลชนบท พรอมดวยภิกษุสงฆหมูใหญ เสด็จดําเนินไปสูทางไกล ไดทอดพระเนตรเห็นไฟกองใหญ กําลังลุกรุงโรจนโชติชวงอยู ในที่แหงหนึ่ง จึงเสด็จแวะจากทางประทับนั่งบนอาสนะที่ปูลาดไวใกล โคนไมแหงหนึ่ง ครั้นแลวตรัสถามภิกษุทั้งหลายวา ดูกอนภิกษุ ทั้งหลาย เธอทั้งหลายเห็นไฟกองใหญโนนที่กําลังลุกรุงโรจนโชติชวง อยูหรือไม ภิกษุเหลานั้นกราบทูลวา เห็น พระเจาขา.
พ. ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสําคัญความขอนั้น เปนไฉน การเขาไปนั่งกอดหรือนอนกอดกองไฟใหญโนน ที่กําลังลุกรุงโรจนโชติชวงอยู กับการเขาไปนั่งกอดหรือนอนกอดพระราชธิดา บุตรสาวพราหมณหรือบุตรสาวคฤหบดี ผูมีฝามือฝาเทา ออนนุม อยางไหนจะประเสริฐกวากัน.
ภิ. ขาแตพระองคผูเจริญ การที่บุคคลเขาไปนั่งกอดหรือ นอนกอดพระราชธิดา บุตรสาวพราหมณหรือบุตรสาวคฤหบดี ผูมีฝามือฝาเทาออนนุม นี้ประเสริฐกวา สวนการที่บุคคลเขาไป นั่งกอดหรือนอนกอดกองไฟใหญโนน ที่กําลังลุกรุงโรจนโชติชวง อยูเปนทุกข.
พ. ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เราจะขอบอกเธอทั้งหลาย จะขอเตือนเธอทั้งหลาย การที่บุคคลผูทุศีล มีธรรมลามก มีความประพฤติสกปรกนารังเกียจ ปกปดกรรมชั่ว มิใชสมณะ แตปฏิญาณวาเปนสมณะ มิใชผูประพฤติพรหมจรรย แตปฏิญาณวาประพฤติ พรหมจรรย เนาใน มีความกําหนัดกลา เปนดังหยากเยื่อ เขาไป นั่งกอดหรือนอนกอดพระราชธิดา บุตรสาวพราหมณหรือบุตรสาวคฤหบดี จะประเสริฐอยางไร การเขาไปนั่งกอดนอนกอดกองไฟใหญโนน ที่กําลังลุกรุงโรจนโชติชวงอยู นี้ดีกวา ขอนั้นเพราะ การเขาไปกอดกองไฟใหญนั้นเปนเหตุ แตผูนั้นเมื่อตายไป ไมพึงเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาติ นรก เพราะการเขาไปกอดกองไฟใหญนั้นเปนปจจัย
สวนการที่บุคคลผูทุศีล มีธรรมอันลามก มีความประพฤติสกปรก นารังเกียจ ปกปดกรรมชั่ว มิใชสมณะ แตปฏิญาณวาเปนสมณะ มิใชผูประพฤติพรหมจรรย แตปฏิญาณวา ประพฤติพรหมจรรย เนาใน มีความกําหนัดกลา เปนดังหยากเยื่อ เขาไปนั่งกอดหรือนอนกอดพระราชธิดา บุตรสาวพราหมณหรือ บุตรสาวคฤหบดี ผูมีฝามือฝาเทาออนนุมนั้น ยอมเปนไปเพื่อความฉิบหาย มิใชประโยชน เพื่อความทุกขตลอดกาลนานแกเขา และ ผูนั้นเมื่อตายไป ยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสําคัญความขอนั้นเปนไฉน การที่บุรุษมีกําลัง เอาเชือกหนังอันเหนียวแนน พันแขงทั้งสองขาง แลวชักไปมา เชือกหนังพึงบาดผิว บาดผิวแลว พึงบาดหนัง บาดหนังแลว พึงบาดเนื้อ บาดเนื้อแลว พึงตัดเสนเอ็น ตัดเสนเอ็นแลว พึงตัดกระดูก ตัดกระดูกแลวหยุดอยูจดเยื่อในกระดูก กับการยินดีการกราบไหว้ แหงกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล ไหนจะดีกวากัน.
ภิ. ขาแตพระองคผูเจริญ การยินดีการกราบไหวแหงกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล นี้ดีกวา การที่บุรุษผูมีกําลัง เอาเชือกหนังอันเหนียวแนน พันแขงทั้งสองขาง แลวชักไปชักมา เชือกหนังพึงบาดผิว ฯลฯ หยุดอยูจดเยื่อในกระดูก นี้เปนทุกข.
พ. ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เราจะขอบอกเธอทั้งหลาย จะขอเตือนเธอทั้งหลาย การที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ ยินดี การกราบไหวแหงกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือ คฤหบดีมหาศาล จะดีอยางไร การที่บุรุษมีกําลัง เอาเชือกหนังอันเหนียวแนน พันแขงทั้งสองขาง แลวชักไปชักมา เชือกหนังพึงบาดผิว ฯลฯ หยุดอยูจดเยื่อในกระดูก นั้นดีกวา ขอนั้นเพราะ เหตุไร เพราะเขาจะพึงถึงความตาย หรือทุกขปางตาย มีขอนั้นเปนเหตุ แตผูนั้นเมื่อตายไป ไมพึงเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะขอนั้นเปนปจจัย สวนการที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดัง หยากเยื่อ ยินดีกราบไหวแหงกษัตริยมหาศา พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาลนั้น ยอมเปนไปเพื่อความฉิบหาย มิใชประโยชน เพื่อทุกขสิ้นกาลนาน แกบุคคลผูทุศีลนั้น และบุคคลผูทุศีลนั้น เมื่อตายไปยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสําคัญความขอนั้นเปนไฉน การที่บุรุษที่มีกําลัง เอาหอกอันคมชะโลมน้ํามัน พุงใสกลางอก กับการยินดีอัญชลีกรรม แหงกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล ไหนจะดีกวากัน.
ภิ. ขาแตพระองคผูเจริญ การยินดีอัญชลีกรรมของ กษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมพาศาล นี้ดีกวา สวนการที่บุรุษมีกําลังเอาหอกอันคมชะโลมน้ํามัน พุงใสกลางอก นี้เปนทุกข.
พ. ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เราจะขอบอกเธอทั้งหลาย จะขอเตือนเธอทั้งหลาย การที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ ยินดี อัญชลีกรรมของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล จะดีอยางไร การที่บุรุษกําลัง เอาหอกอันคมชะโลม น้ํามัน พุงใสกลางอก นั้นดีกวา ขอนั้นเพราะเหตุ เพราะเขา จะพึงถึงความตายหรือทุกขปางตาย มีขอนั้นเปนเหตุ แตผูนั้น เมื่อตายไป ไมพึงเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะขอนั้น เปนปจจัย สวนการที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ ยินดีอัญชลีกรรมของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาลนั้น ยอมเปนไปเพื่อความฉิบหาย มิใชประโยชน เพื่อทุกข สิ้นกาลนาน แกบุคคลผูทุศีลนั้น และบุคคลผูทุศีลนั้น เมื่อตายไป ยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสําคัญความขอนั้นเปนไฉน การที่บุรุษมีกําลังเอาแผน เหล็กแดงไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวงนาบกายตัว กับการบริโภคจีวรที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล ไหนจะดีกวากัน.
ภิ. ขาแตพระองคผูเจริญ การบริโภคจีวรที่เขาถวายดวย ศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดี มหาศาล นี้ดีกวา การที่บุรุษมีกําลัง เอาแผนเหล็กแดงไฟกําลังลุก รุงโรจนโชติชวงนาบกายตัว นี้เปนทุกข.
พ. ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เราจะขอบอกเธอทั้งหลาย จะขอเตือนเธอทั้งหลาย การที่บุคคลนั้นทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ บริโภคจีวรที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณ มหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล. จะดีอยางไร การที่บุรุษมีกําลัง เอาแผนเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวงนาบกายตัว นี้ดีกวา ขอนั้นเพราะเหตุไร เพราะเขาจะพึงถึงความตายหรือทุกขปางตาย มีขอนั้นเปนเหตุ แตเขาเมื่อตายไป ไมพึงเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะขอนั้นเปนปจจัย สวนการที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดัง หยากเยื่อ บริโภคจีวรที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล. หรือคฤหบดีมหาศาล นั้น ยอมเปนไปเพื่อความฉิบหาย มิใชประโยชน เพื่อทุกขสิ้นกาลนาน แกบุคคลผูทุศีลนั้น และบุคคลผูทุศีลนั้น เมื่อตายไป ยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสําคัญความขอนั้นเปนไฉน การที่บุรุษมีกําลังเอาขอเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวง เกี่ยวปากอาไว แลวกรอกกอนเหล็กแดงไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวง เขาในปาก กอนเหล็กแดงนั้นจะพึงไหมริมฝปาก ไหมปาก ไหมลิ้น ไหมคอ ไหมอก ไหมเรื่อยไปถึงไสใหญไสนอยแลวออกทางทวารเบื้องต่ํา กับการบริโภคบิณฑบาตที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล ไหน จะดีกวากัน.
ภิ. ขาแตพระองคผูเจริญ การบริโภคบิณฑบาตที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือ คฤหบดีมหาศาล นี้ดีกวา การที่บุรุษมีกําลัง เอาขอเหล็กแดงไฟ กําลังลุกรุงโรจนโชติชวง เกี่ยวปากอาไว แลวกรอกกอนเหล็กแดง ไฟกําลุกรุงโรจนโชติชวงเขาในปาก กอนเหล็กแดงนั้นจะพึงไหมริมฝปาก... แลวออกทางทวารเบื้องต่ํา นี้เปนทุกข
พ. ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เราจะขอบอกเธอทั้งหลาย จะขอเตือนเธอทั้งหลาย การที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ บริโภคบิณฑบาตที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล จะดีอยางไร การที่บุรุษมีกําดัง เอาขอเหล็กแดงไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวงเกี่ยวปากอาไว แลวกรอกกอนเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวงเขาในปาก กอนเหล็กแดงนั้นจะพึงไหมริมฝปาก... แลวออกทางทวาร เบื้องต่ํา นี้ดีกวา ขอนั้นเพราะเหตุไร เพราะ นั้นพึงถึงความตาย หรือทุกขปางตาย มีขอนั้นเปนเหตุ แตผูนั้นเมื่อตายไป ไมพึงเขา ถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะขอนั้นเปนปจจัย สวนการที่ บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ บริโภคบิณฑบาตที่เขาถวายดวยศรัทธาของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดี มหาศาลนั้น ยอมเปนไปเพื่อความฉิบหาย มิใชประโยชน เพื่อทุกขสิ้นกาลนาน แกบุคคลผูทุศีลนั้น และบุคคลผูทุศีลนั้น เมื่อตายไป ยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสําคัญความขอนั้นเปนไฉน การที่บุรุษมีกําลัง จับที่ ศีรษะหรือที่คอ แลวใหนั่งทับนอนทับบนเตียงเหล็กหรือตั่งเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวง กับการบริโภคเตียงตั่งที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดี มหาศาล ไหนจะดีกวากัน.
ภิ. ขาแตพระองคผูเจริญ การบริโภคเตียงตั่งที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดี มหาศาล นี้ดีกวา การที่บุรุษมีกําลัง จับที่ศีรษะหรือที่คอแลว ใหนั่งทับหรือนอนทับเตียงหรือตั่งเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจน โชติชวง นี้เปนทุกข.
พ. ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เราจะขอบอกเธอทั้งหลาย จะขอเตือนเธอทั้งหลาย การที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ บริโภคเตียงตั่งที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล จะดีอยางไร การที่บุรุษ ผูมีกําลัง จับที่ศีรษะหรือที่คอ แลวใหนั่งทับหรือนอนทับเตียง หรือตั่งเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวง นั้นดีกวา ขอนั้นเพราะเหตุไร เพราะผูนั้นจะพึงเขาถึงความตายหรือทุกขปางตาย มีขอนั้นเปนเหตุ แตผูนั้นเมื่อตายไป ไมพึงเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะขอนั้นเปนปจจัย สวนการที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ บริโภคเตียงตั่งที่เขาถวายดวยศรัทธา ของ กษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล นั้น ยอมเปนไปเพื่อความฉิบหาย มิใชประโยชน เพื่อทุกขสิ้นกาลนาน แกบุคคลผูทุศีลนั้น และบุคคลผูทุศีลนั้น เมื่อตายไป ยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสําคัญความขอนั้นเปนไฉน การที่บุรุษมีกําลัง จับมัดเอาเทาขึ้นเอาหัวลง โยนลงในหมอเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวง ผูนั้นถูก ไฟเผาเดือดดุจฟองน้ําในหมอเหล็กแดงนั้น นางครั้งลอยขึ้นขางบน บางครั้งจมลงขางลาง บางครั้งลอยไปขวางๆ กับการบริโภควิหารที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล ไหนจะดีกวากัน.
ภิ. ขาแตพระองคผูเจริญ การบริโภควิหารที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล นี้ดีกวา การที่บุรุษมีกําลัง จับมัดเอาเทาขึ้นเอาหัวลง โยนลงในหมอเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจนโชติชวง ผูนั้นถูก ไฟเผาเดือดดุจฟองน้ําในหมอเหล็กแดงนั้น บางครั้งลอยขึ้นขางบน บางครั้งจมลงขางลาง บางครั้งลอยไปขวางๆ นี้เปนทุกข.
พ. ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เราจะขอบอกเธอทั้งหลาย จะขอเตือนเธอทั้งหลาย การที่บุคคลผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ บริโภควิหารที่เขาถวายดวยศรัทธา การที่บุรุษมีกําลัง จับเอา เทานั้น เอาหัวลง โยนลงในหมอเหล็กแดง ไฟกําลังลุกรุงโรจน โชติชวง ถูกไฟเผาเดือดดุจฟองน้ํา ในหมอเหล็กแดงนั้น บางครั้ง ลอยขึ้นขางบน บางครั้งจมลงขางลาง บางครั้งลอย ไปขวางๆ นี้ดีกวา ขอนั้นเพราะเหตุไร เพราะผูนั้นพึงเขาถึงความตายหรือทุกขปางตาย มีขอนั้นเปนเหตุ แตผูนั้นเมื่อตายไป ไมพึงเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะขอนั้นเปนปจจัย สวนการที่บุคคล ผูทุศีล ฯลฯ เปนดังหยากเยื่อ บริโภควิหารที่เขาถวายดวยศรัทธา ของกษัตริยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรือคฤหบดีมหาศาล นั้น ยอมเปนไปเพื่อความฉิบหาย มิใชประโยชน เพื่อทุกขตลอดกาลนาน แกบุคคลผูทุศีลนั้น และบุคคลผูทุศีลนั้น เมื่อตายไปแลว ยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ดูกอนภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุนั้นแหละ เธอทั้งหลายพึงศึกษาอยางนี้วา เราทั้งหลายบริโภค จีวร บิณฑบาต เสนาสนะและคิลานปจจัย เภสัชบริขาร ของเหลาใด ปจจัยของชนเหลานั้น จักมีผลมาก มีอานิสงสมาก และ การบรรพชาของเราทั้งหลาย จักไมเปนหมัน มีผล มีกําไร ดูกอน ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอยางนี้แล
อนึ่ง เธอทั้งหลาย พึงศึกษาอยางนี้วา เมื่อพิจารณาเห็นประโยชนนั้น ควรแททีเดียว ที่จะใหประโยชนนั้นสําเร็จดวยความไมประมาท เมื่อพิจารณา เห็นประโยชนผูอื่น ก็ควรแททีเดียวที่จะใหประโยชนนั้นสําเร็จ ดวยความไมประมาท หรือเมื่อพิจารณาเห็นประโยชนทั้งสอง ก็ควรแททีเดียวที่จะใหประโยชนทั้งสองนั้นสําเร็จดวยความไมประมาท.
พระผูมีพระภาคเจาไดตรัสไวยากรณภาษิตนี้จบลงแลว และเมื่อกําลังตรัสไวยากรณภาษิตนี้อยู โลหิตรอนพุงออกจากปาก ของภิกษุ ๖๐ รูป (พวกตน) ภิกษุ ๖๐ รูป (พวกกลาง) ลาสิกขา สึกมาเปนคฤหัสถ ดวยกราบทูลพระผุมีพระภาคเจาวา ขาแต พระผูมีพระภาคเจา ทําไดยาก ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ทําได แสนยาก อีก ๖๐ รูป จิตหลุดพนจากอาสวะเพราะไมถือมั่น.
จบ อัคคิขันธูปสูตรที่ ๘
.....ก็เมื่อตรัสไวยากรณ์นี้อยู่ ภิกษุประมาณ ๖๐ รูป รากเลือด ภิกษุประมาณ ๖๐ รูป ลาสิกขาเป็นคฤหัสถ์. ภิกษุประมาณ ๖๐ รูป มีจิตไม่ยึดมั่น ก็หลุดพ้นจากอาสวะทั้งหลาย.
ก็เพราะได้ฟังไวยากรณ์นั้น นามกายของภิกษุประมาณ ๖๐ รูป ก็กลัดกลุ้ม เมื่อนามกายกลัดกลุ้ม กรัชกายก็รุ่มร้อน เมื่อกรัชกายรุ่มร้อน โลหิตอุ่นที่คั่งก็พุ่งออกจากปาก. ภิกษุ (อีก) ประมาณ ๖๐ รูป คิดว่าการประพฤติพรหมจรรย์ให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ตลอดชีวิตในพระพุทธศาสนา ทำได้ยากหนอ แล้วพากันลาสิกขาเป็นคฤหัสถ์ ภิกษุประมาณ ๖๐ รูป ส่งญาณมุ่งตรงต่อเทศนาของพระศาสดา ก็บรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทา.
บรรดาภิกษุเหล่านั้น ภิกษุเหล่าใดรากเลือด ภิกษุเหล่านั้นต้องอาบัติปาราชิก ภิกษุเหล่าใดสึกเป็นคฤหัสถ์ ภิกษุเหล่านั้นพากันย่ำยีสิกขาบทเล็กน้อย. ภิกษุเหล่าใดบรรลุพระอรหัต ภิกษุเหล่านั้นเป็นผู้มีศีลบริสุทธิ์แล..."
อ.คำปั่น : ความเป็นภิกษุผู้ทุศีล เป็นโทษมาก ล่วงละเมิดพระวินัยแล้วไม่กระทำคืนให้ถูกต้อง ถ้ามรณภาพลง เป็นผู้ที่มีอบายภูมิเป็นที่ไปในเบื้องหน้า
อ.สุจินต์ : ก็เป็นผู้ตรง และเห็นคุณของพระธรรม เพราะจะเกิดในนรกนานมาก กว่าจะพ้นนรกได้ แม้เปรต แม้สัตว์เดรัจฉาน ก็แล้วแต่ภพภูมิว่า จะมากน้อยแค่ไหน กว่าจะได้เป็นมนุษย์ เพราะต้องเป็นผลของกรรมดี และเป็นมนุษย์ที่ประกอบด้วยปัญญา เพราะว่าเคยได้ฟังธรรมะ ได้พิจารณา ไตร่ตรอง เข้าใจ แล้วก็เห็นโทษของอกุศล
เพราะฉะนั้น การเป็นผู้ที่หวังดี แล้วก็กล่าวข้อความในพระไตรปิฎก ก็เพื่อที่จะให้ผู้ที่ปฏิญาณโดยการบวชว่าเป็นเพศบรรพชิต ได้สำนึกในสิ่งที่ถูกต้อง ว่า เป็นบรรพชิตในพระธรรมวินัยหรือเปล่า? ถ้าไม่สามารถจะเป็นบรรพชิตในธรรมวินัยได้ ลาสิกขาบท สึกออกมาเป็นคฤหัสถ์ ก็จะพ้นจากโทษที่ผิด
.....ประโยชน์ที่สุดก็คือว่า ถ้าเป็นพระภิกษุตามพระธรรมวินัยไม่ได้ เป็นโทษมากกับตนเอง ก็เป็นเรื่องที่แต่ละคนจะพิจารณาว่า จะหวั่นเกรงโทษนั้นไหม? เพราะว่า ข้อความในพระไตรปิฎกก็แสดงโทษไว้มาก
