โกรธใครจะดีหรือ เมตตาดีกว่า

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๔๓๐]

โกรธใครจะดี หรือเมตตาดีกว่า

เดี๋ยวนี้โกรธใครหรือเปล่า? ไม่ชอบใครหรือเปล่า? เห็นหน้าใครแล้วไม่สบายใจหรือเปล่า? มีโอกาสที่จะเป็นทานไหม? สูงกว่าการให้เงินหรือการบริจาควัตถุคืออะไร? ให้ได้ไม่ใช่ให้ไม่ได้ (คือ) ให้อภัย ให้ความไม่มีโทษกับบุคคลนั้นด้วยความเป็นมิตรจะให้ไหม หรือว่าจะให้แต่วัตถุ? หรือว่าคำพูดอย่างนี้กลายเป็นคำชั่ว เพราะทำไม่ได้ นี่ก็แสดงให้เห็นว่าพระธรรมจริงๆ บริสุทธิ์จากอกุศลใดๆ เพราะว่าจากพระปัญญาที่ทรงตรัสรู้ความจริง ไม่ใช่คนนี้เห็นอย่างนั้นคนนั้นเห็นอย่างนี้แล้วก็เข้าใจว่าสิ่งที่ตนเห็นนั้นถูกต้อง แต่ความจริงต้องเป็นความจริง แม้ไม่มีเงินเลยไม่มีการที่จะบริจาค แต่ว่าลองคิดดูว่าโกรธใครบ้างหรือเปล่า? ไม่ชอบใครบ้างหรือเปล่า? คิดร้ายกับใครบ้างหรือเปล่า? ไม่สบายใจเวลาเห็นหน้าใครหรือเปล่า? เพียงเท่านี้อกุศลหรือเปล่า? ควรมีมากๆ ไหม อกุศลต้องเป็นอกุศล กว่าจะเห็นว่าเป็นอกุศล และสามารถที่กุศลจะเกิดได้โดยการที่ให้อภัย ให้ความไม่มีโทษกับบุคคลนั้นทุกอย่าง พร้อมที่จะเป็นมิตรเกื้อกูลช่วยเหลือ

เพราะฉะนั้นเห็นได้เลยว่า การได้ฟังพระธรรมจะทำให้รู้ว่าตามความเป็นจริง ไม่มีใคร แม้แต่จิตนั้นก็เป็นธรรมซึ่งเกิดขึ้นตามการสะสม จะชอบใครไม่ชอบใคร จะเห็นผิดถูกอย่างไรตามการสะสม เพราะฉะนั้นให้รู้ว่าตามความเป็นจริงต้องมีความเข้าใจที่ถูกต้อง จึงสามารถที่จะชำระจิตให้บริสุทธิ์จากอกุศลได้

โกรธใครจะดีหรือ? ช่วยใครดีกว่า เมตตาดีกว่า เป็นมิตรดีกว่า แต่ว่ายังทำไม่ได้ เพราะปัญญาไม่พอ จะใช้อย่างอื่นไม่มีทางเลย นอกจากเห็นคุณค่าของพระธรรมที่ทรงแสดงความจริงให้เข้าใจตามความเป็นจริงว่าทั้งหมดเป็นเรื่องของจิต และถ้าจะทำอะไรให้จิตเปิดเผยออกมาให้เห็น ซึ่งเป็นไปไม่ได้เลย ถ้าเห็นแล้วจะตกใจทำไมมีอกุศลมากถึงปานนี้? มากด้วยความไม่รู้มากด้วยโลภะความติดข้อง มากด้วยความโกรธ มากด้วยความสำคัญตน มากด้วยความริษยาสารพัดอย่าง ยังไม่ได้ดับไปเลย แล้วก็จะเป็นอย่างนี้อีกนานอีกมากมหาศาลประมาณไม่ได้เลย น่ากลัวไหมหมิ่นเหม่ต่อการที่จะไปสู่อบายภูมิ หมิ่นเหม่นี้ หมิ่นเหม่มากเลย เหมือนกำลังยืนอยู่ที่ปากเหว จุติจิต (จิตที่ทำกิจเคลื่อนพ้นสภาพความเป็นบุคคลนี้) เกิดเมื่อไหร่อกุศลกรรมที่ทำแล้วก็พร้อมที่จะทำให้ไปสู่อบายภูมิทันที แล้วก็ไม่มีโอกาสได้ยินได้ฟังได้อบรมเจริญปัญญาเมื่ออยู่ในอบายภูมิด้วย เพราะฉะนั้นการเกิดเป็นมนุษย์แล้วได้มีศรัทธาเห็นประโยชน์ของการที่จะเข้าใจความจริงว่าเป็นความจริงที่จะต้องอบรมต่อไปให้รู้แจ้งความจริง ก็เป็นโอกาสที่ว่า ตราบใดที่ยังมีชีวิตอยู่สิ่งที่ประเสริฐและมีค่าที่สุด ก็คือการได้เข้าใจพระธรรม

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย