สะสมกุศลทีละเล็กทีละน้อย

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๔๘๑]

สะสมกุศลทีละเล็กทีละน้อย

การฟังพระธรรมโดยละเอียด และพิจารณาสภาพจิตของตนเอง ก็จะทำให้เห็นโทษของอกุศล และจะเป็นผู้ที่อ่อนโยน ไม่กระด้างด้วยความโกรธ

ข้อความในมังคลัตทีปนี ข้อ ๔๕๙ มีข้อความว่า

ก็เพราะบุญแม้มีการเห็นอย่างนี้ก็เป็นมูลเหตุ คือการที่เพียงจะมองดูด้วยตาที่เมตตา โรคก็ดี โทษก็ดี ความฝ้าฟางก็ดี ต้อก็ดี ย่อมไม่มีในนัยน์ตาตลอดพันชาติเป็นเอนก นัยน์ตาย่อมเป็นธรรมชาติผ่องใส บุคคลย่อมเป็นผู้ได้สมบัติทุกชนิดในเทพยดาและในมนุษย์ตลอดกาลประมาณแสนกัปป์ ก็ข้อที่บุคคลเป็นมนุษย์มีชาติแห่งความเป็นคนมีปัญญา พึงเสวยวิบากสมบัติเห็นปานนี้เพราะบุญซึ่งสำเร็จด้วยการเห็นสมณะอันตนให้เป็นไปแล้วโดยชอบ คือด้วยจิตที่ประกอบด้วยเมตตาในขณะที่มองดู แม้สัตว์ดิรัจฉานผู้ได้บำเพ็ญบารมีมาแล้ว เพื่อที่จะได้เป็นพระปัจเจกพุทธเจ้าก็ยังมีจิตเลื่อมใสในพระผู้มีพระภาคด้วยความคุ้นเคยในพระพุทธศาสนามาก่อน

ข้อความที่เป็นตัวอย่างในอรรถกถามัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ จูฬสีหนาทสูตร ข้อ ๑๕๓ มีว่า

ได้ยินว่าเมื่อพระผู้มีพระภาคประทับอยู่ในถ้ำอินทศาล ณ เวทิสสกบรรพต ครั้งนั้นนกฮูกตัวหนึ่ง ครั้นเมื่อพระผู้มีพระภาคเสด็จเข้าไปสู่บ้านเพื่อบิณฑบาต ก็บินตามได้ครึ่งทาง ครั้นพระผู้มีพระภาคเสด็จกลับมา ก็บินออกไปต้อนรับครึ่งทาง

ในวันหนึ่งนกฮูกนั้นลงจากภูเขาไหว้พระผู้มีพระภาคซึ่งมีพระภิกษุสงฆ์แวดล้อมประทับนั่งในเวลาเย็น โดยป้องปีกประคองอัญชลีทำศีรษะให้ต่ำลง ยืนนมัสการพระผู้มีพระภาคอยู่ พระผู้มีพระภาคทรงแลดูนกฮูกนั้นแล้ว ทรงกระทำการยิ้มแย้ม

ท่านพระอานนท์เถระทูลถามว่า “ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอแล เป็นปัจจัย อะไรหนอแล เป็นเหตุ อะไรเป็นปัจจัยแห่งการทรงยิ้มแย้มให้ปรากฏ”

พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “ดูกรอานนท์ เธอจงดูนกฮูกนี้ นกฮูกนี้ยังจิตให้เลื่อมใสในเราและในพระภิกษุสงฆ์ แล้วท่องเที่ยวในเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายตลอดแสนกัปป์ จักเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้านามว่าโสมนัส”

ซึ่งแม้ว่าจะเป็นสัตว์ดิรัจฉานในกำเนิดของนกฮูก แต่ว่าเป็นผู้ที่ได้บำเพ็ญบารมีมาแล้วเพื่อที่จะได้เป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า เพราะฉะนั้นก็มีจิตเลื่อมใสในพระผู้มีพระภาคได้ด้วยความคุ้นเคยในพระพุทธศาสนามาก่อน เพราะฉะนั้นท่านผู้ฟังจะเป็นอย่างนกฮูกได้ไหม หรือว่านกฮูกเก่งกว่า

นี่ก็เป็นเรื่องที่น่าคิด เพราะเหตุว่าการกระทำกุศลทีละเล็กทีละน้อย แม้แต่การที่จะเป็นผู้มีจิตอ่อนโยน เป็นผู้ว่าง่าย เริ่มต้นไปค่อยๆ เป็นไปทีละเล็กทีละน้อย ก็จะเป็นการคุ้นเคยในการที่จะประพฤติปฏิบัติตามพระธรรม เมื่อได้ฟังพระธรรมโอวาทหรือคำพร่ำสอน แล้วก็จะเป็นผู้ที่มีเมตตา แม้ว่าจะไปเกิดในกำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน ก็ยังสามารถที่จะมีจิตอ่อนโยนได้ เป็นผู้ที่มีจิตเลื่อมใสในบุคคลที่ควรเลื่อมใส ด้วยความที่เคยคุ้นเคยมาแล้วในพระศาสนา สิ่งที่เป็นมงคลก็เป็นมงคลจริงๆ

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย