ถ้าสิ่งนั้นเป็นประโยชน์ ก็ควรพูด

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๔๙๓]

ถ้าสิ่งนั้นเป็นประโยชน์ ก็ควรพูด

ผู้ถาม : คำถามที่สงสัย ก็คือว่าถ้าเรารู้ว่าสิ่งนี้ไม่ดี หรือเราได้ยินคำที่เขาว่าคนอื่น แล้วอีกคนมาถามว่า เราได้ยินอย่างนี้ๆ หรือไม่ เราควรจะตอบตามความจริงว่าเราได้ยินมาอย่างนี้ หรือว่าจะไม่ตอบ หรือว่าจะอย่างไร

ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ : อันนี้ก็เป็นปัญหาในชีวิตประจำวันจริงๆ ซึ่งทุกท่านจะต้องพิจารณาถึงจิตของท่านเอง ประการสำคัญที่สุดไม่ว่าจะพูดเรื่องจริง ก็จะต้องพิจารณาว่าในขณะที่พูด จิตเป็นกุศลหรือเป็นอกุศล กำลังมีโทสะหรือว่าไม่ประกอบด้วยโทสะ ไตร่ตรองรอบคอบแล้วว่าเป็นประโยชน์หรือเป็นโทษ ในการที่จะกล่าวแม้เรื่องจริง

ถึงแม้ว่าเป็นเรื่องจริง แต่ถ้าไม่มีประโยชน์ ไม่ควรจะกล่าวเลย แต่ถ้าเป็นเรื่องจริง เห็นแล้วว่าควรจะกล่าวเพื่อประโยชน์ ก็ควรที่จะกล่าว เพราะว่าเรื่องอกุศลทั้งหลายที่เกิดขึ้น สำหรับอกุศลทางวาจา จะไม่ทำให้บุคคลเดียวเป็นอกุศล แต่จะทำให้อีกหลายบุคคลเป็นอกุศล ถ้าได้ยินเรื่องที่ไม่จริง ใครจะทราบว่าเป็นเรื่องที่ไม่จริง ใช่ไหม? เพราะคนที่บอกหรือคนที่เล่าก็จะต้องบอกว่านี่เป็นเรื่องจริง เพราะฉะนั้นไม่มีทางที่จะรู้เลยว่า สิ่งที่ได้รับฟังนั้นจริงหรือเท็จ แล้วถ้าเป็นเรื่องที่ทำให้มีความรู้สึกขุ่นเคืองต่อบุคคลอื่นในขณะนั้น โดยที่เป็นเรื่องไม่จริง ขณะนั้นเป็นอกุศลแล้วที่ไม่ควรจะเกิด และอกุศลนั้นก็จะไม่หยุดอยู่เพียงแค่นั้น อาจจะต่อไปอีกหลายวันหลายเดือนก็ได้ เพราะฉะนั้นมีทางใดที่จะป้องกันไม่ให้อกุศลนั้นเกิดเจริญงอกงามไพบูลย์ขึ้น เมื่อพิจารณาโดยเหตุผล เห็นสมควรที่จะพูดก็ควรพูด เพื่อที่จะให้บุคคลอื่นเข้าใจเรื่องจริงๆ ที่ถูกต้อง เพื่ออกุศลจิตของเขาจะได้ไม่เกิด และอกุศลจิตของคนอื่นๆ อีกหลายคนก็จะได้ไม่พลอยเกิดตามไปด้วย เพราะว่าอกุศลของคนหนึ่งจะต่อไปถึงอกุศลของคนอื่นๆ อีกหลายคน ทางวาจาด้วยใช่ไหม?

เพราะฉะนั้นก็ต้องคิดถึงประโยชน์ เรื่องของวาจาทั้งหมด ถึงแม้ว่าจะเป็นเรื่องจริง ก็จะต้องคิดด้วยว่าเป็นประโยชน์หรือไม่เป็นประโยชน์ ถ้าเป็นประโยชน์ คือ เพื่อให้กุศลจิตเกิดให้มีความเข้าใจถูก ให้พ้นจากอกุศลซึ่งจะติดตามมาอีกมากมายก็ควรที่จะพูด แต่ว่าไม่ใช่จงใจเจตนาที่จะพูดเพื่อที่จะให้เกิดอกุศล

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย