ขันธ์ 5
ขันธ์ 5 เป็นโทษและทุกข์ทั้งหมดไหมครับ หรือสิ่งไหนเป็นโทษไม่เป็นโทษ สิ่งไหนเป็นทุกข์ไม่เป็นทุกข์บ้างครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจว่า ขันธ์ ๕ เป็นสภาพธรรมที่เกิดดับ เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่ทรงไว้ซึ่งความว่างเปล่า ว่างเปล่าจากความเป็นตัวตน สัตว์ บุคคล เพราะเป็นสภาพธรรมแต่ละหนึ่งๆ เท่านั้น
โดยประเภทของขันธ์ ๕ แล้ว ได้แก่
รูปทั้งหมด เป็น รูปขันธ์
ความรู้สึกทั้งหมด เป็น เวทนาขันธ์
ความจำ เป็น สัญญาขันธ์
เจตสิก ๕๐ ประเภท (นอกเหนือจากเวทนาและสัญญา) ที่ปรุงแต่งจิต มีผัสสะ เป็นต้น เป็นสังขารขันธ์
จิตทั้งหมด ทุกขณะ ทุกประเภท เป็น วิญญาณขันธ์
ขันธ์ ๕ ไม่เที่ยง เมื่อไม่เที่ยงจึงเป็นทุกข์ มีความแปรปรวนไปเป็นธรรมดา และ เป็นอนัตตา ด้วย เพราะเป็นสภาพธรรมที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น ในชีวิตประจำวันไม่พ้นจากขันธ์ ๕ เลย ไม่ว่าจะได้เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส คิดนึก ขณะที่กุศลจิตเกิด ขณะที่อกุศลจิตเกิด เป็นต้น เป็นขันธ์ ทั้งนั้น
ดังนั้น เมื่อกล่าวถึงความเป็นจริงแล้ว ขันธ์ ๕ เป็นทุกข์ เพราะเป็นสภาพธรรมที่เกิดดับทั้งหมด ขันธ์ ที่เกิดแล้วไม่ดับ ไม่มี นี้คือความเป็นจริง
ที่พอจะเข้าใจได้ในชีวิตประจำวัน คือ ขณะที่ยึดถือขันธ์ นั่นแหละ เป็นโทษ เพราะเป็นอกุศล ไม่นำมาซึ่งประโยชน์สุขเลย ขณะที่อกุศลธรรมเกิดขึ้น จึงเป็นโทษทั้งหมด แต่ขณะที่สภาพธรรมฝ่ายดี เกิดขึ้น ก็ไม่นำมาซึ่งโทษภัยใดๆ
ธรรมละเอียดลึกซึ้งอย่างยิ่ง แค่นี้ยังไม่พอ ก็ต้องฟังต้องศึกษาต่อไป ค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อย ครับ
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...
