เกิด แก่ ตาย ทุกขณะ

* พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง "ขันธ์" คือสภาพธรรมที่เกิดขึ้นโดยอาศัยปัจจัยปรุงแต่งแล้วก็ดับไป ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตนใดๆ ได้แก่

- สภาพที่ไม่รู้อะไรเลย เช่น สี เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ (รูปขันธ์)

- สภาพความรู้สึกทุกอย่าง ได้แก่ สุขกาย ทุกข์กาย สุขใจ ทุกข์ใจ และเฉยๆ (เวทนาขันธ์)

- สภาพที่จำสิ่งที่ปรากฏในทุกๆ ขณะ (สัญญาขันธ์)

- สภาพรู้ที่ปรุงแต่งจิต เช่น โลภะ โทสะ โมหะ ซึ่งปรุงแต่งจิตให้เป็นอกุศลประเภทต่างๆ หรือ อโลภะ อโทสะ อโมหะ (ปัญญา) ซึ่งปรุงแต่งจิตให้ดีงาม

- สภาพรู้ที่เป็นใหญ่ เป็นประธาน ในการรู้สิ่งที่ปรากฏ คือจิต (วิญญาณขันธ์)

* สภาพธรรมที่เป็นขันธ์ ซึ่งอาศัยปัจจัยปรุงแต่ง จะมีอายุที่แสนสั้นเพียง 3 ขณะย่อย คือขณะที่เกิดขึ้น (อุปาทขณะ) ขณะที่ตั้งอยู่ (ฐีติขณะ) ขณะที่ดับไป (ภังคขณะ) ซึ่งรวดเร็วที่สุด

* ชีวิตในแต่ละภพชาติที่เคยคิดว่าเป็นเรา เป็นสัตว์ บุคคล สิ่งต่างๆ แท้จริงก็คือขันธ์ที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป ในทุกๆ ขณะ นี่คือ เกิด แก่ ตาย อยู่เดี๋ยวนี้นั่นเอง

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม