๒. เรื่องมาร [๑๕๘]

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หน้า 367

๒. เรื่องมาร [๑๕๘]

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในบ้านพราหมณ์ชื่อปัญจสาลา ทรงปรารภมาร ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "สุสุขํ วต" เป็นต้น.

เด็กหญิง ๕๐๐ เล่นนักษัตร

ความพิสดารว่า ในวันหนึ่งพระศาสดาทรงเห็นอุปนิสัยแห่งโสดาปัตติมรรคของเด็กหญิง ๕๐๐ จึงเสด็จเข้าไปอาศัยบ้านนั้นอยู่. แม้เด็กหญิงเหล่านั้น ในวันนักษัตรวันหนึ่ง ไปสู่แม่น้ำอาบแล้ว ประดับตกแต่งแล้ว บ่ายหน้าสู่บ้านไปแล้ว. แม้พระศาสดาเสด็จเข้าไปสู่บ้านนั้น เที่ยวไปเพื่อบิณฑบาต. มารเข้าสิงในสรีระของชาวบ้านทั้งสิ้น, ได้ทำอย่างที่พระศาสดาไม่ได้แม้มาตรว่าภิกษาทัพพีหนึ่ง ยืนอยู่ที่ประตูบ้าน ทูลพระศาสดา ซึ่งเสด็จออกมาด้วยทั้งบาตรตามที่ล้างไว้แล้วว่า "ข้าแต่พระสมณะ ท่านได้ก้อนข้าวบ้างไหม?"

พระศาสดา. มารผู้มีบาป ก็ท่านได้ทำโดยอาการที่เราไม่พึงได้ภิกษาหรือ?

มาร. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ถ้ากระนั้นขอพระองค์เสด็จเข้าไปอีกเถิด.

ได้ยินว่า มารได้มีความคิดอย่างนี้ว่า "หากว่าพระสมณะจะเสด็จเข้าไปอีก, เราจักเข้าสิงในสรีระของชนทั้งปวง แล้วปรบฝ่ามือกระทำการหัวเราะเยาะเย้ย ข้างหน้าพระสมณะนี้." ในขณะนั้น เด็กหญิงเหล่านั้น ถึงประตูบ้าน เห็นพระศาสดา ถวายบังคมแล้ว ได้ยืนอยู่ ณ ส่วนข้างหนึ่ง.

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หน้า 368

ฝ่ายมารทูลกะพระศาสดาว่า "ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พระองค์เมื่อไม่ได้ ก้อนข้าว จะเป็นผู้อันความทุกข์อันเกิดจากความหิวบีบคั้นบ้างไหม?"

ผู้ไม่มีความกังวลเสวยปีติแทนอาหาร

พระศาสดาตรัสว่า "มารผู้มีบาป ในวันนี้ เราแม้ไม่ได้อะไรๆ ก็จักยังกาลให้น้อมล่วงไปด้วยความสุขอันเกิดจากปีติเท่านั้น ดุจพรหมในเทวโลกชั้นอาภัสระ" แล้วตรัสพระคาถานี้ว่า :-

๒. สุสุขํ วต ชีวาม เยสนฺโน นตฺถิ กิญฺจนํ

ปีติภกฺขา ภวิสฺสาม เทวา อาภสฺสรา ยถา.

"เรา ผู้ซึ่งไม่มีกิเลสชาตเป็นเครื่องกังวล

ย่อมเป็นอยู่สบายดีหนอ, เรา จักเป็นผู้มีปีติเป็นภักษา

เหมือนเหล่าเทวดาชั้นอาภัสระ."

แก้อรรถ

บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า เยสนฺโน ความว่า บรรดากิเลสชาต เครื่องกังวล มีราคะเป็นต้น กิเลสชาตเครื่องกังวลแม้อย่างหนึ่ง โดยอรรถว่าเครื่องพัวพัน ไม่มีแก่เราเหล่าใด.

บทว่า ปีติภกฺขา ความว่า เหล่าเทวดาชั้นอาภัสระ เป็นผู้มีปีติเป็นภักษา ยิ่งกาลให้น้อมล่วงไปฉันใด, แม้เราก็จักเป็นฉันนั้น.

ในกาลจบเทศนา เด็กหญิงทั้ง ๕๐๐ เหล่านั้น ตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล ดังนี้แล.

เรื่องมาร จบ.