การศึกษาพระอภิธรรมมัตถสังคหะ
ต้องศึกษาไปทีละปริจเฉทตามลำดับหรือไม่
ได้เริ่มศึกษาอภิธรรมมัตถสังคหะไปแล้วในปริจเฉทที่ ๑, ปริจเฉทที่ ๒ กำลังจะจบ ขอเรียนถามว่าการศึกษาควรจะไล่ตามลำดับ ๑, ๒, ... ไปเรื่อย หรือเลือกศึกษาได้ เพราะนอกจากฟังคำบรรยายธรรมของท่านอาจารย์สุจินต์เรื่องจิตปรมัตถ์แล้ว เกิดความสนใจศึกษาเรื่องจิต เจตสิก รูป (ปริจเฉทที่ ๖) ดังนี้ ควรศึกษาเรื่องรูปต่อไป หรือตามศึกษาเรียงลำดับไปเรื่อยๆ จึงเหมาะสำหรับผู้เริ่มเรียน
ทั่วๆ ไปนิยมสอนและศึกษา จิตตปรมัตถ์ เจตสิกปรมัตถ์ รูปปรมัตถ์ (ปริเฉทที่ ๑ ๒ และ ๖) คือ ควรเข้าใจเรื่อง จิต เจตสิก รูป ก่อน ต่อมาค่อยศึกษารายละเอียดอย่างอื่นๆ (ปริเฉท ๓ ๔ และ ๕) แต่ควรทราบว่า สภาพธรรม คือ จิต เจตสิก รูป ไม่ได้อยู่ที่หนังสือปริเฉทต่างๆ แต่มีอยู่ทุกขณะในชีวิตประจำวัน
พระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้ามีทั้งหมด 3 ปิกฏ พระอภิธรรม พระสูตร และ พระวินัยศึกษาพระอภิธรรม และพระสูตร รวมทั้งพระวินัยด้วยจะดีมากเลย เพราะทั้งหมดเพื่อให้รู้ความจริงว่าไม่มีเรา สัตว์ บุคคลเลย
การศึกษาธรรมหรือ สิกขาคืออะไร
เมื่อสมัยเรียนหนังสือ การศึกษาคือการเล่าเรียน เพื่อต้องการให้ได้ความรู้ เพื่อสอบผ่านแต่ละชั้นและได้รับปริญญา เมื่อศึกษาพระธรรม การศึกษามิใช่แบบทางโลกที่เราเข้าใจกัน การศึกษาในพระพุทธศาสนา เป็นเรื่องละตั้งแต่ต้น ละความต้องการอยากรู้มากๆ เป็นสิ่งที่สวนกระแสกับชาวโลก ที่สำคัญการศึกษาในพระพุทธศาสนาหรือสิกขา จุดประสงค์เพื่อดับกิเลส และหนทางใดดับกิเลส ก็คือสติปัฏฐานเท่านั้น คือการระลึกสภาพธัมมะที่มีในขณะนี้ว่าเป็นธัมมะ ไม่ใช่เรา ดังนั้น เราเคยถามตัวเองไหมว่า เราศึกษาธัมมะเพื่ออะไร ที่สำคัญศึกษาอย่างไร ศึกษาเพราะเห็นโทษของกิเลส หรือเพราะ น่าสนใจ รู้เยอะๆ และศึกษาอย่างไร ศึกษาด้วยการอ่านเยอะๆ ตรงนี้ยังไม่รู้เลย ไม่ได้ต้องให้รู้ เราไม่รู้เลยว่า โลภะ ความต้องการคอยมาเป็นเพื่อนตลอด ดังนั้น การศึกษาในพระพุทธศาสนา หรือ สิกขา (อธิศีลสิกขา, อธิจิตสิกขา, อธิปัญญาสิกขา) คือการอบรมสติปัฏฐาน (มรรค) รู้สภาพธัมมะที่มีในขณะนี้นั่นเอง
ดังนั้น การศึกษาพระธรรม ไม่ว่าจะเป็นปริเฉท หรือพระไตรปิฎก ก็เพื่อเกื้อกูลการรู้ธัมมะขณะนี้ ว่าไม่ใช่เรา (สติปัฏฐาน) และเพื่อความเจริญในกุศลทุกประการ และเป็นเรื่องละโดยตลอด ซึ่งต้องไม่ลืมว่า ธัมมะอยู่ขณะนี้ ไม่ใช่ในหนังสือหรือในห้องปฏิบัติครับ ขอแนะนำว่า ควรเริ่มเข้าใจก่อนว่า ธรรมคืออะไร อยู่ในขณะไหน และปัญญารู้อย่างไรจึงดับกิเลสได้ครับ คำถามเหมือนจะง่าย ว่าธรรมคืออะไร แต่ไม่ง่ายอย่างที่คิดครับ
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
