นิรยวรรค ที่ ๒๒ ว่าด้วยผู้มีธรรมเลวไปนรก

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้า 192

คาถาธรรมบท

นิรยวรรค ^(๑) ที่ ๒๒

ว่าด้วยผู้มีธรรมเลวไปนรก

[๓๒] ๑. ผู้มักพูดคำไม่จริง ย่อมเข้าถึงนรก หรือแม้ผู้ใดทำแล้วกล่าวว่า ข้าพเจ้ามิได้ทำ ชนแม้ทั้งสองนั้น เป็นมนุษย์มีกรรมเลวทราม ละไปในโลกอื่นแล้ว ย่อมเป็นผู้เสมอกัน.

๒. ชนเป็นอันมาก มีคอพันด้วยผ้ากาสาวะ เป็นผู้มีธรรมลามก ไม่สำรวม ชนผู้ลามกเหล่านั้น ย่อมเข้าถึงนรก เพราะกรรมลามกทั้งหลาย.

๓. ก้อนเหล็กอันร้อนประหนึ่งเปลวไฟ ภิกษุบริโภคยังดีกว่าภิกษุผู้ทุศีล ไม่สำรวม บริโภคก้อนข้าวของชาวแว่นแคว้น จะประเสริฐอะไร.

๔. นระผู้ประมาทชอบเสพภรรยาของคนอื่น ย่อมถึงฐานะ ๔ อย่าง คือ การได้สิ่งที่มิใช่บุญ เป็นที่ ๑ การนอนไม่ได้ตามความปรารถนา เป็นที่ ๒ การนินทา เป็นที่ ๓ นรก เป็นที่ ๔. การได้สิ่งมิใช่บุญอย่างหนึ่ง คติลามกอย่างหนึ่ง ความยินดี ของบุรุษผู้กลัว กับด้วยหญิงผู้กลัว มีประมาณน้อยอย่างหนึ่ง พระราชาย่อมลงอาญาอันหนักอย่างหนึ่ง เพราะฉะนั้น นระไม่ควรเสพภรรยาของคนอื่น.

(๑) วรรคนี้ มีอรรถกถา ๙ เรื่อง.

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้า 193

๕. หญ้าคาที่บุคคลจับไม่ดี ย่อมตามบาดมือนั่นเองฉันใด คุณเครื่องเป็นสมณะที่บุคคลลูบคลำไม่ดี ย่อมคร่าเขาไปในนรกฉันนั้น. การงานอย่างใดอย่างหนึ่งที่ย่อหย่อน วัตรใดที่เศร้าหมอง พรหมจรรย์ที่ระลึกด้วยความรังเกียจ กรรมทั้ง ๓ อย่างนั้น ย่อมไม่มีผลมาก. หากว่าบุคคลพึงทำกรรมใด ควร ทำกรรมนั้นให้จริง ควรบากบั่นทำกรรมนั้นให้มั่น เพราะว่าสมณธรรมเครื่องละเว้นที่ย่อหย่อน ยิ่งเกลี่ยธุลีลง.

๖. กรรมชั่ว ไม่ทำเสียเลยดีกว่า (เพราะ) กรรมชั่วย่อมเผาผลาญในภายหลัง ส่วนบุคคลทำกรรมใดแล้ว ไม่ตามเดือดร้อน กรรมนั้นเป็นกรรมดี อันบุคคลทำแล้วดีกว่า.

๗. ท่านทั้งหลายควรรักษาตน เหมือนกับพวกมนุษย์ป้องกันปัจจันตนคร ทั้งภายในและภายนอก ฉะนั้น. ขณะอย่าได้ล่วงท่านทั้งหลายเสีย เพราะว่า ชนทั้งหลายผู้ล่วงเสียขณะ เป็นผู้เบียดเสียดกันในนรก เศร้าโศกอยู่.

๘. สัตว์ทั้งหลาย ย่อมละอายเพราะสิ่งอันไม่ควรละอาย ไม่ละอายเพราะสิ่งอันควรละอาย สมาทานมิจฉาทิฏฐิ ย่อมถึงทุคติ. สัตว์ทั้งหลายย่อม

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้า 194

ละอายเพราะสิ่งอันควรละอาย สมาทานมิจฉาทิฏฐิย่อมถึงทุคติ สัตว์ทั้งหลายมีปกติเห็นในสิ่งอันไม่ควรกลัวว่าควรกลัว และมีปกติเห็นในสิ่งอันควรกลัวว่าไม่ควรกลัว สมาทานมิจฉาทิฏฐิ ย่อมเข้าถึงทุคติ.

๙. สัตว์ทั้งหลาย ผู้มีความรู้ว่ามีโทษ ในธรรมที่หาโทษนี้ได้ มีปกติเห็นว่าหาโทษมิได้ ในธรรมที่มีโทษ เป็นผู้ถือด้วยดีซึ่งมิจฉาทิฏฐิ ย่อมไปสู่ทุคติ สัตว์ทั้งหลายรู้ธรรมที่มีโทษโดยความเป็นธรรมมีโทษ รู้ธรรมที่หาโทษมิได้โดยความเป็นธรรมหาโทษมิได้ เป็นผู้ถือด้วยดีซึ่งสัมมาทิฏฐิ ย่อมไปสู่สุคติ.

จบนิรยวรรคที่ ๒๒