๒. เรื่องสัตว์ผู้ถูกทุกข์เบียดเบียน [๒๒๔]

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้า 201

๒. เรื่องสัตว์ผู้ถูกทุกข์เบียดเบียน [๒๒๔]

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภสัตว์ทั้งหลาย ผู้อันอานุภาพแห่งผลทุจริตเบียดเบียน ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "กาสาวกณฺา" เป็นต้น.

พระมหาโมคคัลลานะเห็นเปรตมีแต่ร่างกระดูก

ความพิสดารว่า ท่านพระมหาโมคคัลลานะลงจากภูเขาคิชฌกูฏพร้อมกับพระลักขณเถระ เห็นอัตภาพของเหล่าเนรยิกสัตว์ มีเปรตผู้มีแต่ร่างกระดูกเป็นต้น จึงทำการยิ้มแย้ม ถูกพระลักขณเถระถามถึงเหตุที่ทำการยิ้มแย้ม ก็กล่าวว่า "ผู้มีอายุ (กาลนี้) มิใช่กาลแห่งปัญหานี้, ท่านพึงถามผมในสำนักพระตถาคต" อันพระเถระถามในสำนักพระตถาคตแล้ว บอกความที่ตนเห็นเนรยิกสัตว์มีเปรตผู้มีแต่ร่างกระดูกเป็นต้นแล้ว จึงบอกกะสหธรรมิก ๕ เหล่า ผู้เร่าร้อนอยู่กับด้วยสมณบริขารมีบาตรจีวร และประคดเป็นต้น โดยนัยว่า "ผู้มีอายุ ผมลงจากภูเขาคิชฌกูฏ ได้เห็นภิกษุในพุทธศาสนานี้ไปสู่อากาศ, แม้กายของภิกษุนั้นก็เร่าร้อน."

ผู้มีกรรมลามกย่อมเข้าถึงนรก

พระศาสดาตรัสบอกความที่สัตว์เหล่านั้นบวชในศาสนาพระกัสสปทศพลแล้ว ไม่สามารถทำให้สมควรแก่บรรพชา เป็นผู้ลามก เมื่อจะทรงแสดงผลแห่งทุจริตกรรมของภิกษุผู้ลามกทั้งหลาย ซึ่งนั่งอยู่แล้ว ณ ที่นั้น ในขณะนั้น จึงตรัสพระคาถานี้ว่า:-

๒. กาสาวกณฺา พหโว ปาปธมฺมา อสญฺตา ปาปา ปาเปหิ กมฺเมหิ นิรยนฺเต อุปปชฺชเร.

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้า 202

"ชนเป็นอันมาก มีคอพันด้วยผ้ากาสาวะ เป็นผู้มีธรรมลามก ไม่สำรวม, ชนผู้ลามกเหล่านั้น ย่อมเข้าถึงนรกเพราะกรรมลามกทั้งหลาย"

แก้อรรถ

บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า กาสาวกณฺา ได้แก่ ผู้มีคอพันด้วย ผ้ากาสาวะ.

บทว่า ปาปธมฺมา แปลว่า ผู้มีธรรมลามก.

บทว่า อสญฺตา ได้แก่ ผู้เว้นจากการสำรวมทางกายเป็นต้น. อธิบายว่า บุคคลผู้ลามกเห็นปานนั้น ย่อมเข้าถึงนรก เพราะอกุศลกรรม ทั้งหลายที่ตนทำไว้. ชนเหล่านั้น ไหม้ในนรกนั้นแล้ว จุติจากนรกนั้น ย่อมไหม้แม้ในเปรตวิสัยทั้งหลายอย่างนั้น เพราะกรรมอันเผล็ดผลที่ยังเหลือ.

ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล.

เรื่องสัตว์ผู้ถูกทุกข์เบียดเบียน จบ.