รู้คุณและตอบแทนคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๕๑๐]

รู้คุณและตอบแทนคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

แต่ละคำต้องพิจารณาแล้วเข้าใจถูกต้อง "คุณ" แค่นี้ รู้แล้วหรือ? ทุกคนก็เข้าใจธรรมดาง่ายๆ ว่า "คุณ" ก็คือความดี แล้วทุกคนก็ชื่นชมความดีไม่ว่าใครทำทั้งนั้น เด็กเล็กที่กล่าวถึงว่าเขาคิดถึงแม่ไม่ใช่เฉพาะวันแม่แต่คิดถึงแม่ทุกวัน เห็นไหม? จะต้องคิดถึงคุณความดีของแม่ทุกวัน ป้อนข้าวป้อนน้ำอะไรทุกอย่าง นั่นคือคุณความดีของแม่ทุกวัน เพราะฉะนั้นแต่ละคำ ก็ต้องรู้ว่าถ้าไม่รู้คุณจริงๆ ใครจะกล่าวคำนั้นได้ในบรรดาเด็กทั้งหลายมีเด็กคนไหนที่บอกว่ารู้คุณของแม่ไม่ใช่วันเดียว แต่รู้คุณของแม่ทุกวัน

เพราะฉะนั้น พุทธศาสนิกชนรู้คุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแค่ไหน?

เพราะฉะนั้นจริงๆ แล้วก็คือว่า แม้แต่ "คุณ" คำเดียว ก็ต้องเข้าใจให้ถูกต้อง คุณคือความดีเป็นใครหรือเปล่า? ความดีเป็นความดี อยู่ที่ไหนจิตที่ดีเกิดขึ้นก็เป็นความดี ไม่เลือกด้วยชาติตระกูลฐานะความเป็นอยู่หรืออะไร ความดีก็คือความดี รู้คุณอย่างนี้ไหม? แล้วถ้ารู้คุณแม้แต่คนที่ทำคุณกับเราไม่ว่าจะเป็นใคร นอกจากมารดาบิดาแล้วยังมีคนอื่น แล้วใครล่ะคุณสูงสุด? คือ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะฉะนั้นถ้าจะรู้คุณ ก็คือว่าเข้าใจคุณของพระองค์ ไม่มีสิ่งใดเลยที่จะทำให้เราเปลี่ยนจากการที่เห็นคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่จะให้เห็นว่าไม่ควรเรียน ยากไปลึกซึ้ง ต้องไปปฏิบัติหรืออะไรอย่างนั้น นั่นคือ ผู้ไม่รู้คุณ เพราะฉะนั้นถ้าเป็นผู้ที่รู้คุณจริงๆ ก็ต้องเป็นผู้ที่มั่นคงโดยการที่ศึกษาด้วยความเคารพเข้าใจให้ถูกต้อง มีการสนทนาธรรมเพื่อจะได้ชี้แจงในความเห็นต่างๆ ประกอบทั้งข้อความในพระไตรปิฎกและอรรถกถาเพื่อประโยชน์อย่างยิ่ง คือ คุณที่พระองค์ได้บำเพ็ญมาที่จะให้เราได้มีความเข้าใจที่ถูกต้อง ไม่เข้าใจผิด เพราะฉะนั้นรู้คุณอย่างนี้แล้วมีหรือที่จะท้อถอย หรือว่าที่จะไม่กล่าวถึงความดี โดยเฉพาะความดีเหนือบุคคลใดทั้งสิ้น คือผู้ที่เป็นพระโพธิสัตว์แสวงหาคุณที่ประเสริฐสุดคือให้ชาวโลกได้มีความเข้าใจที่ถูกต้องในธรรม เพราะฉะนั้นแต่ละคำที่ได้ตรัสไว้ คือคำที่เราจะต้องพูดด้วยความเคารพเพื่อที่จะให้คนอื่นได้เห็นคุณจริงๆ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่ใช่ไปติดตามคนซึ่งไม่มีความรู้ความเข้าใจแล้วก็พูดไม่ตรงกับความเป็นจริงและไม่ตรงกับพระธรรมที่ได้ตรัสไว้ดีแล้ว

เพราะฉะนั้นแต่ละคำ ผู้รู้คุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่ประมาทที่จะดำรงรักษาไว้ซึ่งความถูกต้องโดยการที่ปรึกษาหารือพิจารณาให้ตรงกับความเป็นจริง มิฉะนั้นแล้ว ก็เป็นการที่ไม่รู้คุณเมื่อมีการรู้คุณแล้วทุกคำที่กล่าวถึงคำที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ดีแล้วเพื่อที่จะให้คนอื่นเข้าใจถูก เป็นกตัญญู รู้คุณทุกคำที่กล่าวและการกล่าวนั้นก็เป็นกตเวที ไม่มีทางอื่นที่จะแทนคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เลย นอกจากกล่าวคำที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ดีแล้วเพื่อคนอื่นจะได้มีความเข้าใจที่ถูกต้อง เพราะฉะนั้น ต้องเป็นคนที่มั่นคงแล้วก็เห็นประโยชน์จริงๆ และก็รู้ว่าคุณคือคุณ ไม่ใช่หวังร้าย เราจะไปพูดสิ่งที่ไม่ถูกต้องให้คนอื่นเขาทำ เป็นคุณหรือ? เพราะฉะนั้น ก็ต้องเป็นผู้ที่มั่นคงที่จะรู้ว่า คุณ มี แล้วก็แทนคุณ แต่ต้องรู้คุณจึงจะแทนคุณได้

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย