ฟังพระธรรมมีประโยชน์ทุกเมื่อ

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๕๑๔]

ฟังพระธรรมมีประโยชน์ทุกเมื่อ

แต่ละคนมีทั้งกุศลธรรม มีทั้งอกุศลธรรม และอกุศลธรรมก็วิจิตรต่างๆ กันมาก กุศลธรรมก็โดยนัยเดียวกัน เพราะฉะนั้นเมื่อได้ฟังพระธรรมก็เป็นการตรวจสอบว่า ธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงไม่ได้อยู่ที่อื่นเลย แต่ก็คือจิต (สภาพธรรมที่เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์) เจตสิก (สภาพธรรมที่เกิดประกอบพร้อมกับจิต) และรูปของแต่ละท่านซึ่งกำลังเป็นไปอยู่ในแต่ละขณะ แต่ถ้าไม่มีการฟังพระธรรมเลย แม้ว่าในวันหนึ่งๆ สภาพจิตจะเป็นกุศลหรือเป็นอกุศล เป็นวิบากอย่างไร ผู้ปราศจากปัญญาก็ไม่รู้ว่าเพราะเหตุใดสภาพธรรมเหล่านั้นจึงเกิดขึ้นเป็นไปอย่างนั้น บางท่านก็บอกว่าไม่คิดเลยว่าจะคิดอย่างนี้ จะพูดอย่างนี้ จะทำอย่างนี้ แต่พอถึงเวลาที่มีปัจจัยที่จะคิดอย่างนั้น จะทำอย่างนั้น จะพูดอย่างนั้น สภาพธรรมก็เป็นไปอย่างนั้น

นี่ก็แสดงให้เห็นถึงความเป็นอนัตตาซึ่งไม่มีใครสามารถจะบังคับบัญชาสภาพธรรมได้ แต่สามารถจะเข้าใจการสะสมของแต่ละคนซึ่งทำให้สภาพธรรมที่เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป เกิดอีกแล้วก็ดับไป เกิดอีกแล้วก็ดับไปสืบต่อเป็นชีวิตของแต่ละคนซึ่งต่างกัน ทั้งในเรื่องของกรรม ผลของกรรม และความคิดนึกต่างๆ

ข้อความบางตอนในอรรถกถา สังยุตตนิกาย นิทานวรรค ทุกขวรรค อภิสมยสังยุตต์ อรรถกถานิทานสูตร มีคำอุปมาว่า

การแสดงพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคได้ทรงแสดง เพื่อประโยชน์แก่สัตว์โลกนั้น ดุจวางสิ่งของนับพันอย่างลงทุกประตูเรือนที่พระธรรมไปถึง

แต่ว่าแล้วแต่ใครจะเปิดประตูรับสมบัติมหาศาลที่กองไว้ให้ที่หน้าประตูเรือน หรือว่าบางคนอาจจะไม่เปิดประตูเลย เพราะเหตุว่าไม่เห็นคุณของพระธรรม ทั้งนี้ก็แล้วอวิชชาและปัญญาของแต่ละบุคคล เพราะการฟังพระธรรมจะมีประโยชน์ทั้งหมด ทุกกาล บางทีโอกาสนี้อาจจะไม่สามารถประพฤติปฏิบัติตามได้ แต่เมื่อฟังไปๆ ก็ย่อมมีปัจจัยที่จะทำให้กุศลธรรมเจริญขึ้น และอกุศลก็ค่อยๆ ลดลง แต่ให้เห็นคุณประโยชน์ของผู้ที่แสดงพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคได้ทรงแสดง เพราะเหตุว่าเปรียบเสมือนดุจวางสิ่งของนับพันอย่างลงทุกประตูเรือนที่พระธรรมไปถึง

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย