การเว้นขาดกาม

การละกามด้วยการข่ม ข่มด้วยอำนาจของฌาน หรือข่มชั่วขณะที่กุศลจิตเกิด คนที่ละกามได้ต้องบรรลุเป็นพระอนาคามีค่ะ ขอยกตัวอย่างจากพระไตรปิกฏประกอบค่ะ

[เล่มที่ 25] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๒- หน้าที่ 313

๔. อานันทสูตร ว่าด้วยวิธีแก้จิตกระสัน

[๗๓๕] สมัยหนึ่ง ท่านพระอานนท์อยู่ที่พระวิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี ครั้งนั้นแล ในเวลาเช้า ท่านพระอานนท์นุ่งแล้วถือบาตรและจีวรเข้าไปเที่ยวบิณฑบาตในกรุงสาวัตถี มีท่านพระวังคีสะเป็นปัจฉาสมณะ ก็โดยสมัยนั้นแล ความกระสันได้เกิดขึ้น ความกำหนัดย่อมรบกวนจิตของท่านพระวังคีสะ.

[๗๓๖] ครั้งนั้นแล ท่านพระวังคีสะได้กล่าวกะท่านพระอานนท์ด้วย คาถาว่า ข้าพเจ้าเร่าร้อนเพราะกามราคะ จิตของข้าพเจ้ารุ่มร้อน ขอท่านจงบอกวิธี เป็นเครื่องดับราคะ เพื่ออนุเคราะห์แก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด โคดม.

[๗๓๗] ท่านพระอานนท์จึงกล่าวว่า จิตของท่านรุ่มร่อน เพราะสัญญาอันวิปลาส ท่านจงละเว้นนิมิตอันสวยงาม อันเกี่ยวด้วยราคะเสีย ท่านจงเห็นสังขารทั้งหลาย โดยความเป็นของไม่เที่ยง โดยเป็นทุกข์ และอย่าเห็นโดยความเป็นตน ท่านจงดับราคะอันแรงกล้า ท่านจงอย่าถูกราคะเผาผลาญบ่อยๆ ท่านจงเจริญจิตในอสุภกัมมัฏฐาน ให้เป็นจิตมีอารมณ์เป็นอันเดียวตั้งมั่นด้วยดีเถิด ท่านจงมีกายคตาสติ ท่านจงเป็นผู้มากด้วยความหน่าย ท่านจงเจริญความไม่มีนิมิต และจงถอนมานานุสัยเสีย เพราะการรู้เท่าถึงมานะ ท่านจักเป็นผู้สงบระงับเที่ยวไป

การเว้นขาดกามโดยการข่มไว้ ผู้นั้นจะต้องเห็นโทษของกาม และยังต้องรู้หนทางอันนำไปสู่ข้อปฏิบัติ คือ ข่มไว้ด้วยกำลังของฌาน เป็นมหัคคตจิตที่เป็นมหากุศลญานสัมปยุตต์ ผู้นั้นจะต้องมีปัญญาและรู้ด้วยว่าอารมณ์ใดทำให้จิตสงบ จึงเจริญอบรมกรรมฐานนั้นๆ

พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ เล่ม ๔ ภาค ๑ - หน้าที่ 297

อรรถกถาพรหมจริยกถา

ว่าด้วยการประพฤติพรหมจรรย์

บัดนี้ ชื่อว่า เรื่องประพฤติพรหมจรรย์ ในปัญหานั้น การอยู่ประพฤติพรหมจรรย์มี ๒ อย่าง คือ

การเจริญมรรค ๑

การบรรพชา ๑

การบรรพชา ย่อมไม่มีในเทพทั้งหลาย

ต่อเนื่องจาก ความคิดเห็นที่ 4

ขออธิบายเพิ่มเติมอีกนิดนึงว่า...

ฌานจิตเป็นมหัคคตกุศล แต่การอบรมที่จะให้จิตสงบแนบแน่นถึงขั้นขั้นอัปปนา เป็นมหากุศลญานสัมปยุตต์

การละกิเลส ด้วยปัญญา ซึ่งก็ละด้วยปัญญาที่ต่างระดับ การละกามก็ด้วยปัญญาที่ต่างระดับกัน การละกามในที่นี้หมายถึงด้วยอำนาจความยินดีพอใจ ละกามด้วยการข่มไว้ เปรียบเหมือนหินที่ทับหญ้าเมื่อยกหินออก หญ้าก็งอกขึ้นมาอีก ขณะที่ทับ หญ้าก็ไม่งอกขึ้นมา ฉันใด การละกามด้วยการข่มไว้ก็เช่นกัน ยังไม่ได้ละกิเลสกามหมดจริงๆ ซึ่งขณะข่มไว้ก็คือขณะที่จิตเป็นกุศลเห็นโทษขงอกามจนถึงระดับ ฌาณขั้นต่างๆ การละกามด้วยการตัดขาด คือละความยินดีพอใจในรูป...ไม่มีเหลือเลย เปรียบเหมืนอตัดรากของต้นไม้ และเผาทิ้ง ต้นไม้นั้นก็ไม่มีทางงอกขึ้นมาอีก การละกามโดยตัดขาดต้องเป็นปัญญาขั้นอนาคามีมรรค และบรรลุเป็นพระอนาคามีซึ่งก่อนจะเป็นพระอนาคามีก็ต้องเป็นพระโสดาบันก่อน และก่อนจะเป็นพระโสดาบันก็ต้อง อบรมสติปัฏฐาน รู้ว่าขณะนี้เป็นธัมมะไม่ใช่เราหนทางเดียวที่จะดับกิเลคือ สติปัฏฐาน ซึ่งจะนำมาซึ่งการละกามโดยตัดขาด แตการอบรมสมถภาวนา จนถึงฌาณไม่สามารถดับกิเลสได้แค่ละกามด้วยการข่มไว้ครับ จะขอยก ต.ย ที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ให้ละความยึดถอว่าเป็นสัตว์บุคคลก่อน ไม่ใช่ละกามด้วยการข่มไว้ด้วยฌาณ หรือสมถภาวนา ลองอ่านดูครับ

[เล่มที่ 24] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 123

๑. สัตติสูตร

ผู้ปฏิบัติควรทำตัวเหมือนถูกหอก

[๕๖] เทวดานั้น ครั้งยืนอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้ว ได้กล่าวคาถานี้ ในสำนักพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ภิกษุพึงมีสติ เว้นรอบเพื่อการละกาม ราคะ เหมือนบุรุษที่ถูกประหารด้วยหอก มุ่งถอนเสีย และเหมือนบุรุษที่ถูกไฟไหม้ บนศีรษะ มุ่งดับไฟ ฉะนั้น.

[๕๗] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสพระคาถาว่า ภิกษุพึงมีสติ เว้นรอบเพื่ออันละสักกายทิฏฐิ (ความยึดถือว่าเป็นสัตว์บุคคล ตัวตน) เหมือนบุรุษถูกประหารด้วยหอก และเหมือน บุรุษที่ถูกไฟไหม้บน ศีรษะ.

ข้อความบางตอนจาก อรรถกถาสัตติสูตรที่ ๑

ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงดำริว่า คาถาที่เทวดานี้นำมาตั้งไว้ ทำอุปมาไว้มั่นคง แต่ถือเอาประโยชน์ได้นิดหน่อย แม้จะกล่าวซ้ำซาก เพราะเขากล่าวถึงการละโดยการข่มกามราคะอย่างเดียว ก็กามราคะอันมรรคยังไม่ถอนขึ้น ตราบใด ตราบนั้น ก็ยังมีการตามผูกพันเรื่อยไป เพราะฉะนั้นเมื่อจะทรงถือเอาคำอุปมานั้น นั่นแหละแล้ว ทรงเปลี่ยนแสดงด้วยสามารถแห่งมรรค จึงตรัสพระคาถาที่ ๒ (ข้อที่ ๕๗) . เนื้อความแห่งคาถานั้น พึงทราบโดยทำนองที่กล่าวแล้วนั่นแหละ.

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ