๑๐. โลกสูตร
[เล่มที่ 24] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้า 294
๑๐. โลกสูตร
อ่านหัวข้ออื่นๆ ... [เล่มที่ 24]
พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้า 294
๑๐. โลกสูตร
[๑๙๖] เทวดาทูลถามว่า
เมื่ออะไรเกิดขึ้น โลกจึงเกิดขึ้น โลกย่อมชมเชยในอะไร โลกยึดถือซึ่งอะไร โลกย่อมเดือดร้อนเพราะอะไร.
[๑๙๗] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า
เมื่ออายตนะ ๖ เกิดขึ้น โลกจึงเกิดขึ้น โลกย่อมทำความชมเชยในอายตนะ ๖ โลกยึดถืออายตนะ ๖ นั่นแหละ โลกย่อมเดือดร้อนเพราะอายตนะ ๖
จบโลกสูตร
จบอันธวรรคที่ ๗
พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้า 295
อรรถกถาโลกสูตร
พึงทราบวินิจฉัยในโลกสูตรที่ ๑๐ ต่อไป :-
ในคำว่า กิสฺมิํ โลโก สมุปฺปนฺโน นี้เทวดาทูลถามว่า เมื่ออะไรเกิดขึ้น โลกจึงเกิดขึ้น.
บทว่า ฉสุ นี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า เมื่ออายตนะภายใน ๖ เกิดขึ้น โลกจึงเกิดขึ้น.
บทว่า ฉสุ กุพฺพติ ได้แก่ ย่อมทำความชมเชยในอายตนะ ๖ เหล่านั้นนั่นแหละ.
บทว่า อุปาทาย อธิบายว่า ก็โลกยึดถือ คือ อาศัยแล้ว เกี่ยวเนื่องแล้วซึ่งอายตนะเหล่านั้นนั่นแหละเป็นไป.
บทว่า วิหญฺติ แปลว่า ย่อมเดือดร้อน คือ ย่อมบีบคั้น ในเพราะอายตนะ ๖ เหล่านั้นนั่นเอง อธิบายว่า ปัญหานี้มาด้วยสามารถแห่งอายตนะอันเป็นภายในด้วยประการฉะนี้ ส่วนการนำมาด้วยสามารถแห่งอายตนะทั้งภายในและภายนอก ก็ย่อมสมควร. เพราะว่า เมื่ออายตนะภายใน ๖ เกิดขึ้นแล้ว อายตนะภายนอกนี้ก็ชื่อว่าเกิดขึ้นแล้ว.
ดังนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า จึงตรัสว่าโลกย่อมทำความชมเชยในอายตนะภายนอก ๖ โลกยึดถืออายตนะภายใน ๖ โลกย่อมเดือดร้อน ในเพราะอายตนะภายนอก ๖ ดังนี้.
จบอรรถกถาโลกสูตรที่ ๑๐
จบอันธวรรคที่ ๗
สูตรที่กล่าวในอันธวรรคนั้น คือ
๑. นามสูตร
๒. จิตตสูตร
๓. ตัณหาสูตร
๔. สัญโญชนสูตร
๕. พันธนสูตร
๖. อัพภาหตสูตร
๗. อุฑฑิตสูตร
๘. ปิหิตสูตร
๙. อิจฉาสูตร
๑๐. โลกสูตร
พร้อมทั้งอรรถกถา.