ผลกรรมที่มีปัญญากับไม่มีปัญญา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

วิบากจิตทั้งหมด ต้องมาจากเหตุ คือ กรรม ซึ่งเป็นเรื่องที่ละเอียดลึกซึ้งอย่างอย่าง กุศลกรรมที่ประกอบด้วยปัญญา ให้ผลเป็นวิบากประกอบด้วยปัญญา ก็ได้ ไม่ประกอบด้วยปัญญา ก็ได้ แต่ถ้าเป็นกุศลกรรมที่ไม่ประกอบด้วยปัญญาแล้ว จะให้ผลเป็นวิบากที่ประกอบด้วยปัญญา ไม่ได้ เห็นขณะนี้ มาจากกรรมอะไร ในชาติไหน ใครจะรู้ แต่เกิดแล้วเพราะเหตุ ต้องมีเหตุ คือ กรรม ทำให้เห็นขณะนี้ เกิดขึ้น ซึ่งเป็นธรรมที่เกิดเพราะเหตุปัจจัย ไม่ใช่เรา ครับ

คำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ มีดังนี้

วิบากทั้งหลายที่จะเกิดขึ้นได้ต้องอาศัยกรรมเป็นกัมมปัจจัย ถ้าไม่มีกรรม วิบากย่อมเกิดไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นจักขุวิญญาณกุศลวิบาก หรือโสตวิญญาณกุศลวิบาก ฆานวิญญาณกุศลวิบาก ชิวหาวิญญาณกุศลวิบาก กายวิญญาณกุศลวิบาก สัมปฏิจฉันนกุศลวิบาก สันตีรณกุศลวิบาก หรือตทาลัมพนกุศลวิบากก็ตาม ต้องเกิดขึ้นเพราะกรรมที่ได้กระทำแล้วเป็นปัจจัย

เวลาที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นทำให้บุคคลต่างกันไป จิตที่ทำกิจปฏิสนธิบางประเภทมีปัญญาเจตสิกเกิดร่วมด้วย บางประเภทไม่มีปัญญาเจตสิกเกิดร่วมด้วย แสดงให้เห็นถึงกรรมที่ต่างกันว่า ถ้ากรรมใดไม่ประกอบด้วยปัญญาเจตสิก จะให้ผลทำให้วิบากที่เกิดร่วมกับปัญญาเจตสิกเกิดไม่ได้เลย แต่ถ้าเป็นกรรมที่ประกอบด้วยปัญญาเจตสิก จะให้ผลเป็นวิบากที่ไม่ประกอบด้วยปัญญาเจตสิกได้ไหม ลองคิดดู กรรมที่เป็นไปเกี่ยวเนื่องประกอบกับปัญญา จะทำให้เกิดวิบากที่ไม่ประกอบด้วยปัญญาได้ไหม

เพราะฉะนั้น เป็นเรื่องที่จะต้องอ่านมาก ฟังมาก ศึกษามาก พิจารณามาก ใคร่ครวญมากเพื่อที่จะได้ไม่ลืมว่า ได้ อย่าลืม กรรมที่ประกอบด้วยปัญญาเป็นปัจจัยทำให้เกิดวิบากที่ประกอบด้วยปัญญาได้นี่ตอนหนึ่ง และกรรมที่ประกอบด้วยปัญญา เกี่ยวเนื่องกับปัญญา ทำให้เกิดวิบากซึ่งไม่ประกอบด้วยปัญญาได้ด้วย

มหากุศลมีทั้งหมด ๘ ดวง ทำให้เกิดกุศลวิบาก ๑๖ ดวง เป็นกุศลวิบากที่ประกอบด้วยปัญญากี่ดวง ไม่ประกอบกับปัญญากี่ดวง เพราะฉะนั้น คำตอบคือ ได้

นี่คือการที่จะต้องศึกษาจริงๆ พิจารณาจริงๆ เป็นเรื่องของกรรมนั่นเอง แต่เป็นเรื่องที่ละเอียด เพราะฉะนั้น ธรรมทั้งหมดที่ได้ทรงแสดงไว้จะต้องพิจารณา ใคร่ครวญ ไตร่ตรอง จนเป็นความเข้าใจในเหตุในผลจริงๆ

เมื่อเป็นกุศลที่เกี่ยวเนื่องเป็นไปกับปัญญา ก็ทำให้เกิดวิบากที่เป็นกุศลที่ประกอบด้วยปัญญาได้ นี่ไม่ผิด แต่ก็ทำให้เกิดกุศลวิบากที่ไม่ประกอบกับปัญญาด้วยได้ เพราะมหากุศลมี ๘ ดวง ประกอบด้วยปัญญา ๔ ดวง ซึ่งในมหากุศลที่ประกอบด้วยปัญญา ๔ ดวงนั้น ทำให้เกิดมหาวิบากได้ และทำให้เกิดกุศลวิบากที่ไม่ประกอบด้วยปัญญาได้ ถ้าเป็นไปไม่ได้จะทรงแสดงไว้ไหมว่า ผลของมหากุศล ๘ ดวง ทำให้เกิด กุศลวิบาก ๑๖ ดวง เป็นมหาวิบาก ๘ ดวง เป็นอเหตุกกุศลวิบาก ๘ ดวง

...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ