๑๑. อตีตานาคตปัจจุปันนสูตรที่ ๓ ว่าด้วยความเป็นอนัตตาแห่งขันธ์ ๕ ในสามกาล

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค เล่ม ๓ - หน้า 49

๑๑. อตีตานาคตปัจจุปันนสูตรที่ ๓

ว่าด้วยความเป็นอนัตตาแห่งขันธ์ ๕ ในสามกาล

[๓๘] กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล ฯลฯ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นอดีต รูปที่เป็นอนาคต เป็นอนัตตา จักกล่าวถึงรูปที่เป็นปัจจุบันไปไยเล่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ย่อมเป็นผู้ไม่มีความอาลัยในรูปที่เป็นอดีต ไม่เพลิดเพลินในรูปที่เป็นอนาคต ย่อมเป็นผู้ปฏิบัติเพื่อความเบื่อหน่าย เพื่อคลายกำหนัด เพื่อความดับรูปที่เป็นปัจจุบัน เวทนาที่เป็นอดีต เวทนาที่เป็นอนาคต เป็นอนัตตา ฯลฯ สัญญาที่เป็นอดีต สัญญาที่เป็นอนาคต เป็นอนัตตา ฯลฯ สังขารที่เป็นอดีต สังขารที่เป็นอนาคต เป็นอนัตตา ฯลฯ วิญญาณที่เป็นอดีต วิญญาณที่เป็นอนาคต เป็นอนัตตา จักกล่าวถึงวิญญาณที่เป็นปัจจุบันไปไยเล่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ย่อมเป็นผู้ไม่มีความอาลัยในวิญญาณที่เป็นอดีต ไม่เพลิดเพลินวิญญาณที่เป็นอนาคต ย่อมเป็นผู้ปฏิบัติเพื่อความเบื่อหน่ายเพื่อคลายกำหนัด เพื่อความดับวิญญาณที่เป็นปัจจุบัน.

จบ อตีตานาคตปัจจุปันนสูตรที่ ๓

จบ นกุลปิตุวรรคที่ ๑

๑ - ๑๑ อรรถกถาอตีตานาคตปัจจุปันนสูตร

สูตรที่ ๑ และสูตรที่ ๑๑ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตามอัธยาศัยของบุคคลเห็นปานนั้นแลให้พิเศษออกไป ด้วยบทว่า ทุกฺขํ อนตฺตา ดังนี้

จบอรรถกถาอตีตานาคตปัจจุปันนสูตรที่ ๑ - ๑๑

จบอรรถกถานกุลปิตุวรรคที่ ๑

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค เล่ม ๓ - หน้า 50

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

๑. นกุลปิตุสูตร

๒. เทวทหสูตร

๓. หลิททิกานิสูตรที่ ๑

๔. หลิททิกานิสูตรที่ ๒

๕. สมาธิสูตร

๖. ปฏิสัลลานสูตร

๗. อุปาทานปริตัสสนาสูตรที่ ๑

๘. อุปาทานปริตัสสนาสูตรที่ ๒

๙. อตีตานาคตปัจจุปันนสูตรที่ ๑

๑๐. อตีตานาคตปัจจุปันนสูตรที่ ๒

๑๑. อตีตานาคตปัจจุปันนสูตรที่ ๓