สัมมาสมาธิเป็นอย่างไร
สัมมาสมาธิ แปลว่า ความตั้งมั่นชอบ เป็นหนึ่งในอริยมรรคมีองค์ ๘ ว่าโดยองค์ธรรมแล้ว หมายถึง เอกัคคตาเจตสิก ในขณะที่สติปัฏฐานเกิดต้องมีองค์มรรคอย่างน้อย ๕ องค์ คือ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ
สัมมาสมาธิ คือ ความตั้งมั่นของจิตในทางที่ถูก (เป็นกุศล) สัมมาสมาธิมีหลายระดับ ขณะที่จิตเป็นกุศล ขณะนั้นก็มีสมาธิ ขณิกสมาธิ ก็เป็นสัมมาสมาธิ แต่โดยทั่วไปแล้ว สัมมาสมาธิจะใช้ในกุศลที่เป็นไปในการอบรมเจริญปัญญา เช่น สัมมาสมาธิที่เกิดกับการอบรมสติปัฏฐานหรืออริยมรรคมีองค์ ๘ ซึ่งสัมมาสมาธิ ในสติปัฏฐาน ก็จะเป็น ขณิกสมาธิ เพียงชั่วขณะ แต่เป็นไปทางกุศลและอบรมปัญญา สัมมาสมาธิที่เกิดในขณะเป็นอริยมรรคมีองค์ ๘ ก็จะเป็นสัมมาสมาธิเช่นกัน ดังจะขอยกข้อความดังนี้
[เล่มที่ 75] พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้า 360
[๓๙] สัมมาสมาธิ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน
ความตั้งอยู่แห่งจิต ความดำรงอยู่แห่งจิต ความมั่นอยู่แห่งจิต ความไม่ส่ายไปแห่งจิต ความไม่ฟุ้งซ่านแห่งจิต ภาวะที่จิตไม่ส่ายไป ความสงบสมาธินทรีย์ สมาธิพละ ความตั้งมั่นชอบ ในสมัยนั้น อันใด นี้ชื่อว่าสัมมาสมาธิมีในสมัยนั้น.
... เชิญคลิกอ่าน ...
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
สมาธิเกิดกับจิตทุกขณะ ไม่ว่าจะเป็นกุศลหรืออกุศล ดังนั้น มิจฉาสมาธิก็มีด้วยครับ การตัดสินว่าเป็นสัมมาหรือมิจฉาสมาธิ มิได้ใช้ความตั้งมั่นของจิตหรือความสุขที่เกิดจากการนั่ง ความตั้งมั่นหรือแน่วแน่อยู่ที่หนึ่งที่ใดเป็นอกุศลก็ได้ (มิจฉาสมาธิ) หรือมีความสุขกับสิ่งใด ขณะนั้นจิตเป็นอกุศลก็ได้ (เพราะโสมนัสเวทนาเกิดกับโลภมูลจิตได้) เมื่อจิตเป็นอกุศล เป็นมิจฉาสมาธิครับ ลองอ่านข้อความในพระไตรปิฎกนะ
เรื่อง แม้จิตตั้งมั่นในอารมณ์หนึ่งอารมณ์ใดหรือสงบก็เป็นมิจฉาสมาธิได้
[เล่มที่ 76] พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้า 15
[๒๙๔] มิจฉาสมาธิ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?
ความตั้งอยู่แห่งจิต ความดำรงอยู่แห่งจิต ความมั่นอยู่แห่งจิต ความไม่ส่ายไปแห่งจิต ความไม่ฟุ้งซ่านแห่งจิต ภาวะที่จิตไม่ส่ายไป ความสงบสมาธินทรีย์ สมาธิพละ ความตั้งมั่นผิด ในสมัยนั้น อันใด นี้ชื่อว่า มิจฉาสมาธิ มีในสมัยนั้น.
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
