๑๐. ทุติยเหตุพาหิรสูตร ว่าด้วยอายตนะภายนอกเป็นอนัตตา

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เล่ม ๔ ภาค ๑ - หน้า 273

๑๐. ทุติยเหตุพาหิรสูตร

ว่าด้วยอายตนะภายนอกเป็นอนัตตา

[๒๒๖] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปเป็นอนัตตา แม้เหตุและปัจจัยเพื่อความเกิดขึ้นแห่งรูปก็เป็นอนัตตา รูปอันเกิดแต่เหตุปัจจัยที่เป็นอนัตตา ที่ไหนจักเป็นอัตตาเล่า เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์เป็นอนัตตา แม้เหตุและปัจจัยเพื่อความเกิดขึ้นแห่งธรรมารมณ์ก็เป็นอนัตตา ธรรมารมณ์อันเกิดแต่เหตุปัจจัยที่เป็นอนัตตา ที่ไหนจักเป็นอัตตาเล่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในรูป แม้ในเสียง แม้ในกลิ่น แม้ในรส แม้ในโผฏฐัพพะ แม้ในธรรมารมณ์ เมื่อเบื่อหน่าย ย่อมคลายกำหนัด เพราะคลายกำหนัด จึงหลุดพ้น เมื่อหลุดพ้นแล้ว ย่อมมีญาณหยั่งรู้ว่า หลุดพ้นแล้ว รู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว กิจที่ควรทำ ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.

จบ ทุติยเหตุพาหิรสูตรที่ ๑๐

จบ เทวทหวรรคที่ ๔

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เล่ม ๔ ภาค ๑ - หน้า 274

อรรถกถาทุติยรูปารามสูตรที่ ๔ เป็นต้น

สูตรที่ ๔ เมื่อทรงแสดงล้วนๆ ก็ตรัสด้วยอัธยาศัยของบุคคลผู้จะตรัสรู้. สูตรที่ ๕ เป็นต้น ก็ตรัสด้วยอัธยาศัยของบุคคลผู้จะตรัสรู้โดยประการนั้นๆ. ส่วนเนื้อความแห่งสูตรเหล่านั้น ปรากฏชัดแล้วแล.

จบ เทวทหวรรคที่ ๔

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

๑. เทวทหสูตร ๒. ขณสูตร ๓. ปฐมรูปารามสูตร ๔. ทุติยรูปารามสูตร ๕. ปฐมนตุมหากสูตร ๖. ทุติยนตุมหากสูตร ๗. ปฐมเหตุอัชฌัตตสูตร ๘. ทุติยเหตุอัชฌัตตสูตร ๙. ปฐมเหตุพาหิรสูตร ๑๐. ทุติยเหตุพาหิรสูตร.