คำว่า กิเลสหมายรวมถึงเจตสิก 52 ชนิดหรือไม่
.
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
กิเลส เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นอกุศลธรรม เป็นเครื่องเศร้าหมองของจิต เป็นสภาพธรรมฝ่ายที่ไม่ดี เมื่อว่าโดยจำนวนแล้ว กิเลสมี ๑๐ อย่าง กิเลส ๑๐ อย่างนี้ ก็เป็นอกุศลเจตสิกแต่ละประเภทๆ ไม่ใช่ว่าเจตสิก ๕๒ เป็นกิเลสทั้งหมด กิเลส ๑๐ ได้แก่
โลภะ (ความติดข้องยินดีพอใจ)
โทสะ (ความโกรธ ความขุ่นเคืองใจ)
โมหะ (ความหลง ความไม่รู้)
มานะ (ความสำคัญตน)
ทิฏฐิ (ความเห็นผิด)
วิจิกิจฉา (ความลังเลสงสัยในสภาพธรรม)
อหิริกะ (ความไม่ละอายต่ออกุศลธรรม)
อโนตตัปปะ (ความไม่เกรงกลัวต่ออกุศลธรรม)
อุทธัจจะ (ความฟุ้งซ่าน) และ
ถีนะ (ความท้อแท้ ท้อถอย หดหู่)
ประโยชน์ของการศึกษาพระธรรมในเรื่องของกิเลส ซึ่งเป็นอกุศลธรรมนั้น ไม่ใช่ให้ไปติดที่จำนวน แต่เพื่อให้เข้าใจว่า กิเลสไม่ได้อยู่ในตำรา แต่เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เกิดขึ้นเป็นไปในชีวิตประจำวัน ไม่ใช่เรา พระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง จึงเป็นเครื่องเตือนใจที่ดีเป็นอย่างยิ่ง ทำให้ผู้ฟัง ผู้ศึกษา ได้พิจารณาขัดเกลากิเลสของตนเองได้อย่างละเอียด เพราะเหตุว่า ทรงชี้ให้เห็นกิเลสและโทษของกิเลสตามความเป็นจริง ซึ่งเป็นสิ่งที่ยากที่จะเห็นได้ ถ้าไม่มีการฟัง การศึกษาเลย ความรู้ความเข้าใจก็จะเกิดขึ้นไม่ได้เลย ครับ
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...