๑. อมนาปสูตร ว่าด้วยมาตุคามผู้ประกอบด้วยองค์ ๕

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เล่ม ๔ ภาค ๒ - หน้า 66

๓. มาตุคามสังยุต

เปยยาลวรรคที่ ๑

๑. อมนาปสูตร

ว่าด้วยมาตุคามผู้ประกอบด้วยองค์ ๕

เป็นที่ถูกใจและไม่ถูกใจของบุรุษ

[๔๕๘] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มาตุคามผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ ย่อมไม่เป็นที่ชอบใจของบุรุษโดยส่วนเดียว องค์ ๕ เป็นไฉน. คือรูปไม่สวย ๑ ไม่มีโภคสมบัติ ๑ ไม่มีมารยาท ๑ เกียจคร้าน ๑ ไม่ได้บุตรเพื่อเขา ๑ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มาตุคามผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ เหล่านี้แล ย่อมไม่เป็นที่ชอบใจของบุรุษโดยส่วนเดียว.

[๔๕๙] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มาตุคามผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ ย่อมเป็นที่ชอบใจของบุรุษโดยส่วนเดียว องค์ ๕ เป็นไฉน. คือ มีรูปสวย ๑ มีโภคสมบัติ ๑ มีมารยาท ๑ ขยันไม่เกียจคร้าน ๑ ได้บุตรเพื่อเขา ๑ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มาตุคามผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ เหล่านี้แล ย่อมเป็นที่ชอบใจของบุรุษโดยส่วนเดียว.

จบ อมนาปสูตรที่ ๑

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เล่ม ๔ ภาค ๒ - หน้า 67

มาตุคามสังยุต

อรรถกถาเปยยาลวรรคที่ ๑

อรรถกถาอมนาปสูตรที่ ๑

พึงทราบวินิจฉัยในอมนาปสูตรที่ ๑ แห่งมาตุคามสังยุต ดังต่อไปนี้.

บทว่า องฺเคหิ คือด้วยองค์แห่งโทษ บทว่า น จ รูปวา ความว่า มีรูปไม่สมประกอบ พิการ รูปร่างน่าเกลียด. บทว่า น จ โภควา ความว่า ไม่ถึงพร้อมด้วยโภคะ คือทรัพย์ไม่มี. บทว่า น จ สีลวา ความว่า ผู้มีศีลวิบัติ คือทุศีล. บทว่า อลโส จ ความว่า ย่อมไม่สามารถทำการงานทั้งหลายมีการตัดฟืนและการหุงเป็นต้น คนเกียจคร้าน ความเป็นผู้เกียจคร้าน ย่อมนั่งหลับในที่นั่งบ้าง ย่อมยืนหลับในที่ยืนบ้าง บทว่า ปชญฺจสฺส น ลภติ ความว่า ย่อมไม่ได้บุตรที่จะให้ดำรงวงศ์ตระกูลได้เพื่อบุรุษนั้น ย่อมชื่อว่า หญิงหมัน. สุกกปักข์ พึงทราบโดยปริยายอันตรงกันข้ามกับที่กล่าวแล้ว. สูตรที่ ๒ พึงให้เนื้อความกลับกัน โดยนัยอันกล่าวแล้วในสูตรที่ ๑.

จบ อรรถกถาอมนาปสูตรที่ ๑