อบรมปัญญาสู้รบกับศัตรูตัวใหญ่

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๕๕๔]

อบรมปัญญาสู้รบกับศัตรูตัวใหญ่

อาจารย์นิภัทร พจนปฏิภาณ : การที่จะเอาชนะศัตรูก็ต้องรู้จักศัตรู ว่าศัตรูเขามีกลวิธีกลยุทธ์ในการที่จะหลอกลวงเราอย่างไร แต่ศัตรูของเราก็คือกิเลส ปกติเราจะไม่รู้จักว่าเรามีศัตรู เช่น ความโลภเกิดขึ้น ความโกรธเกิดขึ้น ความหลงเกิดขึ้น เราจะไม่รู้ เรารู้แต่เพียงว่าเราอยากได้ เราโกรธ คือเห็นว่าอยากได้ก็ดี โกรธที่เกิดขึ้นก็ดี ไม่ใช่ศัตรูเป็นเรา อันนี้เป็นปัญหาที่ยากที่จะกำจัด เพราะไม่เข้าใจว่าโกรธนั้นเป็นศัตรู โลภนั้นเป็นศัตรู ยังนึกว่าเป็นเราอยู่

ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ : ถ้ารู้จักศัตรูละเอียดขึ้นก็ดีใช่ไหม? แล้วก็ต้องรู้จักยุทธวิธีของศัตรูด้วย ในวันนี้ศัตรูมียุทธวิธีมากมาย เพราะเหตุว่าชนะอยู่ตลอดเวลาที่โลภะเกิด โทสะเกิด โมหะเกิด แม้แต่การที่จะอบรมเจริญปัญญาก็ยังมีโลภะได้ เช่น เมื่อกี้นี้ และเมื่อโลภะไม่เกิดก็ยังมีโทสะเกิดอีกได้ด้วย นี่ก็แสดงให้เห็นถึงความสามารถของศัตรูที่มีมากจริงๆ จนกว่าปัญญาจะเกิดเมื่อไหร่ เมื่อนั้นก็จะรู้วิธีที่จะชนะศัตรูได้แต่ต้องเป็นเรื่องที่ละเอียดจริงๆ

อย่างศัตรูตัวใหญ่ที่เป็นต้นเหตุก็มี ๓ ซึ่งทุกคนได้ยินชื่อบ่อยๆ ไม่มีใครลืมเลย คือ โลภะ โทสะ โมหะ และใน ๓ อย่างนี้ อกุศลธรรมที่ขาดไม่ได้เลยเวลาที่ศัตรูมาก็คือโมหะ ความไม่รู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ เพราะเหตุว่ายุทธวิธีหรือการดำเนินงาน การปฏิบัติการของโมหะนั้น คือปิดกั้นไม่ให้รู้ลักษณะของนามธรรมและรูปธรรมที่กำลังปรากฏ นั่นคือหน้าที่ของโมหะ

เพราะฉะนั้นทางเดียวที่จะละคลายโมหะได้ก็คือ อบรมสภาพธรรมที่ตรงกันข้ามกับโมหะ คือปัญญาให้เกิดขึ้น รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง มิฉะนั้นแล้ว ถ้ายังมีความไม่รู้ลักษณะของสภาพธรรมอยู่ แล้วก็จะไม่ให้มีโมหะ ไม่ให้มีโลภะ เป็นไปไม่ได้ หรือว่าจะไม่มีโมหะ ไม่ให้มีโทสะ ก็เป็นไปไม่ได้

เพราะฉะนั้นเมื่ออกุศลทุกอย่าง ปราศจากโมหะไม่ได้ การรบกับอกุศลธรรมที่จะไม่ให้อกุศลธรรมเกิดได้จริงๆ ก็จะต้องปราศจากปัญญาไม่ได้เช่นเดียวกัน

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย