เราไม่คุ้นกับธรรมเลย แต่เราคุ้นกับชื่อ
ฟังใหม่ ไม่ต้องไปคิดถึงชื่อ ไม่ต้องเรียกชื่อ ไม่ต้องมีใครมาบอก แต่สิ่งที่กำลังปรากฏมีจริงๆ เพราะว่าชื่อนี่ ตอบได้ทั้งนั้นเลย แต่ว่าลักษณะแท้ๆ เดี๋ยวนี้ มี ค่อยๆ เข้าใจ เป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏเท่านั้นเอง และเกิดแล้วดับแล้วเร็วมากด้วย
จิตเห็นต้องเห็นสิ่งที่ปรากฏให้เห็นโดยไม่เรียกว่าอะไรเลย ไม่ต้องเรียก เราไม่คุ้นกับธรรมเลย แต่เราคุ้นกับชื่อ เช่น บอกว่าสิ่งที่กำลังปรากฏทางตาเป็นรูป ชินเลย แต่ไม่ต้องบอกว่าเป็นรูป หนทางที่จะทำให้รู้ความจริง คือเป็นธรรม ก่อนอื่นเป็นธรรม คือสิ่งที่มีจริง ไม่ต้องไปนึกเกินกว่านี้เลย เป็นสิ่งที่กำลังปรากฏมีจริงๆ เห็นก็จริง เริ่มเข้าใจสิ่งที่มีจริงขณะนี้ ไม่ต้องบอกว่า เห็นเป็นนาม เพราะว่าจะไปทำให้จำคำ แล้วก็ตอบได้ มีแต่คำทั้งนั้นเลย แต่สภาพธรรมถูกปกปิด เพราะเหตุว่าไม่ได้เข้าใจว่าแต่ละคำหมายถึงลักษณะจริงๆ ของธรรมแต่ละอย่าง เพียงแต่ขณะนี้มีสิ่งที่ปรากฏ ยังไม่รู้ว่าเป็นธรรม แต่มีจริงๆ ไม่ต้องใช้คำว่าธรรมก็ได้ และสิ่งที่มีจริงไม่ต้องเรียกอะไรก็ได้ แต่ความที่เข้าใจสิ่งที่มีจริงเพิ่มขึ้น จะเห็นความหลากหลายว่าสิ่งที่มีจริงแต่ละอย่างนั้นต่างกันทั้งหมด เป็นแต่ละหนึ่งๆ เช่น ในขณะนี้ ไม่ต้องบอกว่าสิ่งที่กำลังปรากฏเป็นรูป มีจริงๆ "เห็น" ไม่ต้องเรียกว่าเห็น แต่มีเห็นไหม มี เพราะฉะนั้น มี เห็น กับ สิ่งที่ปรากฏทางตา
เมื่อเริ่มเข้าใจ แต่ไม่ใช่เพราะชื่อบอก ถ้าชื่อบอกว่าสิ่งที่ปรากฏทางตาเป็นรูป และเห็นเป็นนาม ความคุ้นเคยกับภาษาทำให้เหมือนเข้าใจแล้ว แต่ความจริงไม่ต้องอาศัยคำ แต่อาศัยความเข้าใจ ความเข้าใจก็ไม่ใช่เรา เป็นธรรม เวลาที่กุศลจิตเกิด ๑ ขณะ ธรรมทั้งหมดที่เกิดทั้งหมดในขณะนั้นไม่ใช่มีเพียง ๑ แม้ธาตุรู้ เอ่ยออกมาก็เป็นแต่ละชื่อซึ่งรู้จักหมด เรียกได้ จำได้ แต่ไม่รู้ว่า ไม่ใช่เรา
เพราะฉะนั้น ขณะนี้ ไม่ต้องใช้คำว่า มนสิการะ โยนิโสมนัสสการะ หรืออะไรมาปิดบังทั้งสิ้น เพียงแต่ว่า มีสภาพธรรมที่ปรากฏ แล้วทำอย่างไรจะสามารถเข้าใจ ต้อง อาศัยคำ แต่ไม่ใช่หมายความว่าให้ไปจำคำ แต่ขณะนี้ ไม่ต้องคิดถึงคำอะไรเลย ฟังแล้วเข้าใจ ไม่ใช่ไปติดที่ "ไม่ให้คิดถึงคำอะไร" นี่ก็ผิดแล้ว ฟังอย่างไร กลายเป็นอย่างนั้น เพราะฉะนั้น เวลาที่ฟังอะไรแล้วก็บอกว่าคนนั้นพูดอย่างนี้ คนนี้พูดอย่างนั้น อย่าอ้างเลย ฟังแล้วเข้าใจว่าอย่างไร สงสัยอะไรก็ถาม คิดอย่างไรก็บอก แล้วจะได้ว่าถูกหรือผิด ไม่ต้องไปคิดว่า เพราะ คนนั้นพูดอย่างนี้ คนนี้พูดอย่างนั้น แต่พูดแล้วเข้าใจอย่างไร
ฟังใหม่ ไม่ต้องไปคิดถึงชื่อ ไม่ต้องเรียกชื่อ ไม่ต้องมีใครมาบอก แต่สิ่งที่กำลังปรากฏมีจริงๆ จะได้ถามน้อยลงว่าเป็นอย่างไร อะไรยังไง เพราะว่าชื่อเนี่ยตอบได้ทั้งนั้นเลย แต่ว่าลักษณะแท้ๆ เดี๋ยวนี้ มีค่อยๆ เข้าใจ เป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏเท่านั้นเอง และเกิดแล้วดับแล้วเร็วมากด้วย ความไม่รู้ทำให้จำว่าเป็นสิ่งที่เที่ยง ไม่เกิดดับ
ที่มา ฟัง และ อ่านเพิ่มเติม
