อรรถกถาสูตรที่ ๑๐ ประวัตินางกาฬีอุบาสิกาชาวกุรรฆรนคร

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต-ทุกนิบาต เล่ม ๑ ภาคที่ ๒ - หน้า 144

อรรถกถาสูตรที่ ๑๐

๑๐. ประวัตินางกาฬีอุบาสิกาชาวกุรรฆรนคร

ในสูตรที่ ๑๐ พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.

ด้วยบทว่า อนุสฺสวปสนฺนานํ ท่านแสดงว่า นางกาฬีอุบาสิกาชาวกุรรฆรนคร เป็นเลิศกว่าพวกอุบาสิกาผู้ประกอบด้วยความเลื่อมใสที่เกิดขึ้นโดยฟังตามๆ กันมา.

ดังได้สดับมา นางกาฬีอุบาสิกานั้น ครั้งพระพุทธเจ้าพระนามว่า

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต-ทุกนิบาต เล่ม ๑ ภาคที่ ๒ - หน้า 145

ปทุมุตตระ บังเกิดในเรือนสกุล กรุงหังสวดี กำลังฟังธรรมกถาของพระศาสดา เห็นพระศาสดาทรงสถาปนาอุบาสิกาผู้หนึ่งไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศกว่าพวกอุบาสิกาผู้เลื่อมใสโดยฟังตามๆ กันมา จึงทำกุศลให้ยิ่งยวดขึ้นไป ปรารถนาตำแหน่งนั้น. นางเวียนว่ายอยู่ในเทวดาและมนุษย์ถึงแสนกัป ในพุทธุปบาทกาล บังเกิดในเรือนสกุล กรุงราชคฤห์. เหล่าญาติได้ตั้งชื่อนางว่า กาฬี. นางเจริญวัยแล้วมีสามีในกุรรฆรนคร. ครั้งนั้น โดยการอยู่ร่วมกันนางจึงตั้งครรภ์. นางมีครรภ์ครบกำหนดแล้วคิดว่า การคลอดบุตรในเรือนของคนเหล่าอื่นไม่สมควร จึงไปกุรรฆรนครของตน ต่อจากเวลาเที่ยงคืน ฟังคำของเหล่าสาตาคิรยักษ์และเหมวตยักษ์ซึ่งยืนในอากาศเหนือปราสาทของตน กล่าวพรรณนาพระคุณพระรัตนตรัย เกิดความเลื่อนใสที่ได้ยินเสียงสรรเสริญคุณพระรัตนตรัย ก็ดำรงอยู่ในโสดาปัตติผล โดยยังไม่ได้เฝ้าพระศาสดาเลย ต่อมานางก็คลอดบุตร. เรื่องทั้งหมดกล่าวไว้พิสดารแล้วในหนหลัง. ต่อมา พระศาสดาประทับนั่งท่ามกลางภิกษุสงฆ์ ณ พระเชตวันวิหาร เมื่อทรงสถาปนาเหล่าอุบาสิกาไว้ในตำแหน่งต่างๆ จึงทรงสถาปนาอุบาสิกาผู้นี้ไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศกว่าพวกอุบาสิกา ผู้เสื่อมโดยฟังตามๆ กันมา แล.

จบอรรถกถาอุปาสิกาปาลิ ประดับด้วยสูตร ๑๐ สูตร

จบประวัติอุสิกาสาวิกาเอตทัคคะ ๑๐ ท่าน

จบอรรถกถาเอตทัคคปาลิทั้งหมด ในมโนรถปูรณี

อรรถกถาคุตตรนิกาย ด้วยสูตรมีประมาณเท่านี้.