๓. กุมภสูตร ว่าด้วยบุคคล ๔ จําพวก

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกนิบาต เล่ม ๒ - หน้า 284

๓. กุมภสูตร

ว่าด้วยบุคคล ๔ จำพวก

[๑๐๓] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย หม้อ ๔ ประเภทนี้ หม้อ ๔ ประเภท เป็นไฉน คือ

ตุจฺโฉ ปิหิโต หม้อเปล่า ปิด

ปูโร วิวโฏ หม้อเต็ม เปิด

ตุจฺโฉ วิวโฏ หม้อเปล่า เปิด

ปูโร ปิหิโต หม้อเต็ม ปิด

นี้แล หม้อ ๔ ประเภท

ฉันเดียวกันนั่นแล บุคคลเปรียบด้วยหม้อ ๔ จำพวกนี้มีปรากฏอยู่ ฯลฯ คือ บุคคลดุจหม้อเปล่า ปิด ๑ บุคคลดุจหม้อเต็ม เปิด ๑ บุคคลดุจหม้อเปล่า เปิด ๑ บุคคลดุจหม้อเต็ม ปิด ๑

บุคคลดุจหม้อเปล่า ปิด เป็นอย่างไร? บุคคลบางคนในโลกนี้ (มีกิริยาอาการ) ก้าว ถอย แล เหลียว คู้ เหยียด ทรงสังฆาฏิและบาตรจีวร

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกนิบาต เล่ม ๒ - หน้า 285

เป็นที่น่าเลื่อมใส แต่บุคคลนั้นไม่รู้ตามความเป็นจริงว่า นี่ทุกข์ ฯลฯ นี่ทุกขหิโรธคามินีปฏิปทา อย่างนี้แล บุคคลดุจหม้อเปล่าปิด ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย หม้อเปล่า เขาปิดไว้นั้นฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้ว่ามีอุปมาฉันนั้น

บุคคลดุจหม้อเต็ม เปิด เป็นอย่างไร? บุคคลบางคนในโลกนี้ (มีกิริยาอาการ) ก้าว ถอย แล เหลียว คู้ เหยียด ทรงสังฆาฏิและบาตรจีวรไม่เป็นที่น่าเลื่อมใส แต่บุคคลนั้นรู้ตามความเป็นจริงว่า นี่ทุกข์ ฯลฯ นี่ทุกนิโรธคามินีปฏิปทา อย่างนี้แล บุคคลดุจหม้อเต็ม เปิด ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย หม้อเต็ม เขาเปิดไว้นั้นฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้ว่ามีอุปมาฉันนั้น

บุคคลดุจหม้อเปล่า เปิด เป็นอย่างไร บุคคลบางคนในโลกนี้ (มีกิริยาอาการ) ก้าว ถอย แล เหลียว คู้ เหยียด ทรงสังฆาฏิและบาตรจีวร ไม่เป็นที่น่าเลื่อมใส ทั้งไม่รู้ตามความเป็นจริงว่า นี่ทุกข์ ฯลฯ นี่ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา อย่างนี้แล บุคคลดุจหม้อเปล่าเปิด ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย หม้อเปล่าเขาเปิดไว้นั้นฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้ว่ามีอุปมาฉันนั้น

บุคคลดุจหม้อเต็ม ปิด เป็นอย่างไร? บุคคลบางคนในโลกนี้ (มีกิริยาอาการ) ก้าว ถอย แล เหลียว คู้ เหยียด ทรงสังฆาฏิและบาตรจีวร เป็นที่น่าเลื่อมใส ทั้งรู้ตามความเป็นจริงว่า นี่ทุกข์ ฯลฯ นี่ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา อย่างนี้แล บุคคลดุจหม้อเต็ม ปิด ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย หม้อเต็ม ทั้งเขาปิดไว้นั้นฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้ว่ามีอุปมาฉันนั้น

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย นี้แลบุคคลเปรียบด้วยหม้อ ๔ จำพวก มีปรากฏ อยู่ในโลก.

จบกุมภสูตรที่ ๓

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกนิบาต เล่ม ๒ - หน้า 286

อรรถกถากุมภสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในกุมภสูตรที่ ๓ ดังต่อไปนี้ :-

บทว่า กุมฺภา คือหม้อ. บทว่า ตุจฺโฉ ปิหิโต ได้แก่หม้อเปล่า ปิดปาก. บทว่า ปูโร วิวโฏ ได้แก่ หม้อเต็มน้ำ เปิดปาก. แม้ในสองบทที่เหลือ ก็นัยนี้เหมือนกัน.

จบอรรถกถากุมภสูตรที่ ๓