ชีวิตคืออะไร?
โดยศัพท์ ที่เรียกว่า ชีวิต ได้แก่อายุ ความเป็นอยู่ ซึ่งหมายถึง ยังไม่ตาย คนที่ตายแล้ว เรียกว่า สิ้นชีวิต สิ้นอายุ ไม่เป็นอยู่ โดยปรมัตถธรรมชีวิต หมายถึง จิต เจตสิก รูป ที่เป็นไป ดังข้อความจากมหานิทเทสว่า
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส เล่ม ๕ ภาค ๑
[๔๙] คำว่า นักปราชญ์ทั้งหลายได้กล่าวชีวิตนี้ว่า เป็นของน้อย มีความว่า ชีวิต ได้แก่อายุ ความตั้งอยู่ ความดำเนินไป ความให้อัตภาพดำเนินไป ความหมุนไป ความเลี้ยง ความเป็นอยู่ ชีวิตินทรีย์
ขอเชิญคลิกอ่านเพิ่มเติมที่นี่ เพราะจิตไม่เกิด สัตว์โลกก็ชื่อว่าไม่เกิด
ชีวิต คืออายุ ความตั้งอยู่ ความดำเนินไป ความเป็นอยู่ ฯลฯ ชีวิตน้อย โดยเหตุ ๒ ประการ
๑.น้อยเพราะตั้งอยู่น้อย ตั้งอยู่ชั่วขณะจิตเดียว
๒.น้อยเพราะมีกิจน้อย เนื่องด้วยลมหายใจเข้าออก เนื่องด้วยมหาภูตรูป เนื่องด้วยไออุ่น อาหาร ฯลฯ
ชีวิต คือ การเกิดขึ้นตั้งอยู่ดับไปของจิตแต่ละขณะค่ะ
แต่ภูมิที่ไม่มีจิต ก็ยังมีชีวิตนี่ค่ะ เช่น อสัญญสัตตาพรหมภูมิ เป็นภูมิที่มีขันธ์เดียวคือ มีแต่รูปปฏิสนธิ ถ้ากล่าวโดยนัยของพระอภิธรรม ชีวิตควรจะหมายถึง รูปหรือนาม หรือทั้งรูปและนามที่เกิดจากกรรมซึ่งกรรมนั้นจะทำให้สัตว์นั้นดำรงอยู่จนกว่าจะสิ้นอายุขัย ซึ่งภพหรือการเกิดมีทั้งหมดด้วยกัน ๓ ประเภท
๑.ปัญจโวการภพ หมายถึง ภูมิที่มีขันธ์ ๕ คือ มีทั้งรูปและนามปฎิสนธิ
๒.จตุโวการภพ หมายถึง ภูมิที่มีขันธ์ ๔ คือ มีแต่นามปฏิสนธิ
๓.เอกโวการภพ หมายถึง ภูมิที่มีขันธ์เดียว คือ มีแต่รูปปฏิสนธิ
แน่นอนที่สุดค่ะว่า ชีวิตเป็นของน้อย เพราะทั้งรูปและนามต่างก็ไม่ตั้งอยู่นาน
