๑๐. ทุติยอาฆาตสูตร ว่าด้วยเหตุกําจัดความอาฆาต ๙ ประการ

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต เล่ม ๔ - หน้า 817

๑๐. ทุติยอาฆาตสูตร

ว่าด้วยเหตุกำจัดความอาฆาต ๙ ประการ

[๒๓๔] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เหตุเครื่องกำจัดความอาฆาต ๙ ประการนี้ ๑ ประการเป็นไฉน คือ บุคคลย่อมกำจัดความอาฆาต ได้ด้วยคิดว่า คนโน้นได้ประพฤติสิ่งมิใช่ประโยชน์แก่เราแล้ว เพราะเหตุนั้น ที่ไหนเราจะพึงได้การประพฤติประโยชน์ในบุคคล นี้เล่า ๑ คนโน้นย่อมประพฤติสิ่งมิใช่ประโยชน์แก่เรา เพราะ เหตุนั้น ที่ไหนเราจะพึงได้การประพฤติประโยชนในบุคคลนี้เล่า ๑ คนโน้นจักประพฤติสิ่งมิใช่ประโยชน์แก่เรา เพราะเหตุนั้น ที่ไหน เราจะพึงได้การประพฤติประโยชน์ในบุคคลนี้เล่า ๑ บุคคลย่อม กำจัดความอาฆาต ด้วยคิดว่าคนโน้นได้ประพฤติสิ่งมิใช่ประโยชน์ แก่บุคคลผู้เป็นที่รักที่ชอบใจของเราแล้ว เพราะเหตุนั้น ที่ไหน เราจะพึงได้การประพฤติประโยชน์แก่บุคคลผู้เป็นที่รักที่ชอบใจ ของเราในบุคคลนี้ ๑ คนโน้นย่อมประพฤติสิ่งมิใช่ประโยชน์ แก่บุคคลผู้เป็นที่รักที่ชอบใจของเรา เพราะเหตุนั้น ที่ไหนเรา จะพึงได้การประพฤติประโยชน์แก่บุคคลผู้เป็นที่รักที่ชอบใจ ของเราในบุคคลนี้เล่า ๑ คนโน้นจักประพฤติสิ่งมิใช่ประโยชน์ แก่บุคคลผู้เป็นที่รักที่ชอบใจของเรา เพราะเหตุนั้น ไหนเราจะ พึงได้การประพฤติประโยชน์แก่บุคคลผู้เป็นที่รักที่ชอบใจของเรา ในกาลนี้เล่า ๑ บุคคลย่อมกำจัดความอาฆาตด้วยคิดว่า คนโน้น ได้ประพฤติประโยชน์แก่บุคคลผู้ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจของเรา

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต เล่ม ๔ - หน้า 818

แล้ว เพราะเหตุนั้น ที่ไหนเราจะพึงได้การประพฤติสิ่งมิใช่ประโยชน์ แก่บุคคลผู้ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจของเราในบุคคลนี้เล่า ๑ คนโน้น ย่อมประพฤติประโยชน์แก่บุคคลผู้ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจของเรา เพราะเหตุนั้น ที่ไหนเราจะพึงได้การประพฤติสิ่งที่มิใช่ประโยชน์ แก่บุคคลผู้ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจของเราในบุคคลนี้เล่า ๑ คนโน้น จักประพฤติประโยชน์แก่บุคคลผู้ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจของเรา เพราะเหตุนั้น ที่ไหนเราจะพึงได้การประพฤติสิ่งมิใช่ประโยชน์ แก่บุคคลผู้ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจของเราในบุคคลนี้เล่า ๑ ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย เหตุเครื่องกำจัดความอาฆาต ๙ ประการนี้แล.

จบ ทุติยอาฆาตสูตรที่ ๑๐

อรรถกถาทุติยอาฆาตสูตรที่ ๑๐

ทุติยอาฆาตสูตรที่ ๑๐ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.

บทว่า อาฆาตปฏิวินยา ได้แก่เหตุแห่งการกำจัดความอาฆาต. บทว่า ตํ กุเตตฺถ ลพฺภา ความว่า เราจะพึงได้ในบุคคลนี้แต่ไหน คือ เราสามารถจะได้ด้วยเหตุไรว่า การประพฤติไม่เป็นประโยชน์นั้น อย่าได้มีแล้วดังนี้. อธิบายว่า บุคคลคิดอย่างนี้ว่า ธรรมดาคนอื่น จะทำความฉิบหายแก่คนอื่นตามความชอบใจของตน ดังนี้แล้วกำจัด ความอาฆาตเสียได้. อีกอย่างหนึ่ง หากเราพึงทำความโกรธตอบ

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต เล่ม ๔ - หน้า 819

การทำความโกรธนั้นเราจะพึงได้ในบุคคลนี้แต่ไหน อธิบายว่า เราสามารถจะได้ด้วยเหตุไร. ปาฐะว่า ตํ กุโต ลาภา ดังนี้ก็มี. ความว่า หากเราพึงทำความโกรธในบุคคลนี้ ในการทำความโกรธ ของเรานั้น จะพึงได้อะไรแต่ไหน อธิบายว่า ชื่อว่า จะพึงได้อะไร มา. บทว่า ตํ ในอรรถนี้ เป็นเพียงนิบาตเท่านั้น.

จบ อรรถกถาทุติยอาฆาตสูตรที่ ๑๐