๔. ตติกามเหสสูตร ว่าด้วยบุคคลผู้หลุดพ้นโดยส่วนสอง

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต เล่ม ๔ - หน้า 894

๔. ตติกามเหสสูตร

ว่าด้วยบุคคลผู้หลุดพ้นโดยส่วนสอง

[๒๔๙] อุ. ดูก่อนอาวุโส พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า บุคคล ผู้หลุดพ้นโดยส่วนสองๆ ดังนี้ ดูก่อนอาวุโส โดยปริยายเพียงเท่าไร หนอแล พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสบุคคลหลุดพ้นโดยส่วนสอง?

อา. ดูก่อนอาวุโส ภิกษุในธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม ฯลฯ บรรลุปฐมฌาน อายตนะนั้นมีอยู่ด้วยอาการใดๆ เธอย่อมถูกต้อง อายตนะนั้นด้วยกายด้วยอาการนั้นๆ และย่อมทราบชัดด้วยปัญญา ดูก่อนอาวุโส โดยปริยายแม้เพียงเท่านี้แล พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสบุคคลหลุดพ้นโดยส่วนสอง ฯลฯ

อีกประการหนึ่ง ภิกษุ เพราะล่วงเนวสัญญานาสัญญายตนฌานโดยประการทั้งปวง บรรลุสัญญาเวทยิตนิโรธ อาสวะ ทั้งหลายของเธอย่อมสิ้นไปเพราะเห็นด้วยปัญญา อายตนะนั้น มีอยู่ด้วยอาการใดๆ เธอย่อมถูกต้องอายตนะนั้น ด้วยกายด้วย อาการนั้นๆ และย่อมทราบชัดด้วยปัญญา ดูก่อนอาวุโส โดย นิปปริยายแม้เพียงเท่านี้แล พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสบุคคลหลุดพ้น โดยส่วนสอง.

จบ ตติยกามเหสสูตรที่ ๔

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต เล่ม ๔ - หน้า 895

อรรถกถาตติยกามเหสสูตรที่ ๔

ตติยกามเหสสูตรที่ ๔ พึงทราบโดยนัยแห่งสูตรทั้งสอง นั้นแล. ก็บทว่า อุภโตภาควิมุตฺโต ในสูตรนี้ ได้แก่พ้นแล้วจาก กิเลสอันเป็นข้าศึกแห่งสมถะและวิปัสสนา โดยส่วนทั้งสอง. ใน ที่สุดพึงทราบว่า ชื่อว่าอุภโตภาควิมุติ เพราะพ้นจากรูปกายด้วย สมบัติ จากนามกายด้วยอริยมรรค.

จบ อรรถกถาตติยกามเหสสูตรที่ ๔