พุทธานุสสติเป็นอย่างไร

การที่จะน้อมระลึกถึงพระคุณของพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้านั้นสามารถที่จะน้อมระลึกได้ทุกเหตุการณ์ คือ เมื่อพระองค์ได้ตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว จะน้อมระลึกถึงพระคุณ ตั้งแต่พระองค์ได้ทรงแสดงปฐมเทศนา ตลอดมาจนถึงใกล้จะปรินิพพาน ก็จะเห็นพระคุณได้ หรือว่าจะน้อมระลึกถึง ก่อนที่พระองค์ตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ คือ ระลึกถึงเมื่อครั้งพระองค์บำเพ็ญพระบารมี ๔ อสงขัยแสนกัปป์ ก็ย่อมจะเห็นความพากเพียรและพระมหากรุณา ที่ทรงปรารถนาที่จะได้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพื่อที่จะเกื้อกูลแก่สัตว์โลก ขณะนั้นก็ระลึกถึงพระคุณได้

หรือเมื่อระลึกถึงการดำเนินชีวิตของพระองค์ในพระชาติสุดท้ายก่อนตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็จะเห็นพระคุณได้เพราะว่าข้อความในพระไตรปิฎก แสดงไว้ทั้งหมดโดยครบถ้วนซึ่งผู้ที่มีสัทธา มีวิริยะ ก็จะศึกษา ฟัง หรือ อ่าน ด้วยความปิติโสมนัสที่ได้รู้เรื่องของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ขณะที่อ่าน หรือ ฟังพระธรรมนั้น เมื่อเข้าใจพระธรรมก็เกิดสัทธา เกิดหิริ เกิดโอตตัปปะ เกิดวิริยะ เกิดสติ และปิติโสมนัสหรืออาจจะระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ฉักกนิบาต เล่ม ๓ หน้าที่ ๕๒๘

๙.อนุสสติสูตร

ว่าด้วยอนุสติ ๖

[๒๘๐] ดูก่อนภิกษุทั้งหลายอนุสติฐานะ ที่ตั้งแห่งความระลึก ๖ นี้ อนุสติฐานะ ๖ เป็นไฉน คือ

พุทธานุสติ ระลึกถึงพระพุทธเจ้า ๑ ธัมมานุสติ ระลึกถึงพระธรรม ๑ สังฆานุสติ ระลึกถึงพระสงฆ์ ๑ สีลานุสติ ระลึกถึงศีลที่ตนรักษา ๑ จาคานุสติ ระลึกถึงการบริจาคของตน ๑ เทวตานุสติ ระลึกถึงเทวดา และธรรมที่ทำให้เป็นเทวดา ๑ นี้แลภิกษุทั้งหลาย อนุสติฐานะ ๖

จบอนุสสติสูตรที่ ๙

อรรถกถาอนุสสติสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในอนุสสติสูตรที่ ๙ ดังต่อไปนี้

บทว่า พุทฺธานุสฺสติ ได้แก่ อนุสติ มีพระพุทธคุณเป็นอารมณ์ แม้ในบททั้งหลายที่เหลือ ก็มีนัยนี้เหมือนกัน

จบอรรถกถาอนุสสติสูตรที่ ๙

ระลึกถึงคุณเพราะความเข้าใจธรรม มิใช่ด้วยการท่อง

ขออนุโมทนา

เมื่อศึกษาพระธรรมที่ทรงตรัสรู้ให้เข้าใจมากขึ้น ก็จะน้อมระลึกถึงพระคุณอันยิ่งใหญ่ได้ มากขึ้น

คนที่จะระลึกถึงพระพุทธคุณ ก็อยู่ที่ความเข้าใจธรรมะค่ะ ยิ่งมีความเข้าใจธรรมะมาก ก็ยิ่งระลึกและซาบซึ้งถึงพระพุทธคุณมาก เปรียบพุทธคุณเหมือนปุถุชนมีเชือกยาว ๑ - ๙ วา วัดความลึกของน้ำในมหาสมุทร พระพุทธคุณที่พระโสดาบันเห็น เปรียบเหมือนเชือกยาว ๑๐ วา พระพุทธคุณที่พระสกทาคามีเห็นเปรียบเชือกยาว ๒๐ วา พระพุทธคุณที่พระอนาคามีเห็น เปรียบเหมือนเชือกยาว ๓๐ วา พระพุทธคุณที่พระอรหันต์เห็นเปรียบเหมือนเชือกยาว ๔๐ วา ฯลฯ ยิ่งมีปัญญามาก ก็ยิ่งซาบซึ้งถึงพระพุทธคุณมากค่ะพระพุทธคุณไม่มีที่สุด ไม่มีประมาณ ยิ่งกว่าน้ำในมหาสมุทรอีกค่ะ

ขณะนี้ระลึกได้ไหมหละ นี่แหละผลจากการฟังพระธรรมและเข้าใจพระธรรม

ได้ทราบจากสหายธรรมว่าพุทธานุสสติเป็นสติปัฏฐานได้สามารถเจริญจนถึงอรหัตตมรรคได้แต่ต้องไม่ลืมความเป็นอนัตตา

ขออนุโมทนาครับ

สาธุ สาธุ สาธุ อนุโมทามิ และขอบพระคุณเป็นอย่างยิ่งค่ะ

ขออนุโมทนาครับ

ขอถวายความนอบน้อมแด่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้นด้วยเศียรเกล้า

บทว่า อโนมนามํ อธิบายว่า มีพระนามอันไม่บกพร่อง มีพระนามบริบูรณ์ เพราะความที่พระองค์ทรงประกอบด้วยคุณทั้งปวง.

บทว่า นิปุณตฺถทสฺสิํ อธิบายว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเห็นประโยชน์ทั้งหลายละเอียดโดยมีความแตกต่างกันแห่งขันธ์เป็นต้น เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่า ทรงเห็นประโยชน์อันละเอียด.

บทว่า ปญญฺาททํ อธิบายว่า ชื่อว่า ผู้ให้ซึ่งปัญญา เพราะสามารถบอกปฏิปทาเพื่อให้บรรลุถึงปัญญา.

บทว่า กามาลเย อสตฺตํ ได้แก่ ไม่ทรงข้องในอาลัย คือ กามคุณ ๕.

บทว่า กมมานํ อธิบายว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงถึงแล้วซึ่งความผ่องใสที่มหาโพธิ์นั่นแหละ ด้วยอริยมรรค มิใช่ทรงถึงในบัดนี้. ก็คำนี้ ท่านกล่าวหมายเอาอดีตกาล.

บทว่า มเหสิํ ได้แก่ ผู้ค้นหาผู้แสวงหาคุณอันใหญ่ คือ สีลขันธ์ เป็นต้น ดังนี้แล.

๒. กินททสูตร ว่าด้วยเทวตาปัญหา ๕ ข้อ

ขอบคุณในธรรมทานทุกท่านค่ะ

กราบนอบน้อมแด่พระรัตนตรัยด้วยเศียรเกล้า

กราบขอบพระคุณและยินดียิ่งในกุศลของทุกท่านทุกประการ