อวสานกา อรรถกถาอิติวุตตกะ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อิติวุตตก เล่ม ๑ ภาค ๔ - หน้า 741

อวสานกา

ก็ด้วยกถามรรคเพียงเท่านี้

พระอริยเจ้าผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ทั้งหลาย ผู้เชี่ยวชาญในอภิญญา ๖ ประการ ผู้แตกฉานในปฏิสัมภิทา ผู้รับธุระพระศาสนา ร้อยกรองพระธรรมวินัยไว้ในปางก่อน ได้รวบรวมพระสูตร ๑๑๒ สูตรไว้ ที่พระมเหสี สัมมาสัมพุทธเจ้าผู้ทรงเป็นธรรมิสราธิบดีในแผ่นดิน ทรงเห็นแจ้งทั้งธรรมทั้งโลก ผู้ทรงทราบวิธีแสดงธรรมแก่เหล่าสัตว์ ผู้ควรจะรู้พระธรรมทั้งหลาย ผู้ทรงแสวงหาประโยชน์นี้เกื้อกูลแก่สัตวโลกทั้งมวล ทรงอาศัยเหตุนั้นๆ แล้วทรงแสดงไว้ โดยแยกออกไปเป็นเอกกนิบาต เป็นต้น ตามประเภทธรรมที่กล่าวไว้ว่า อิติวุตตกะนั้นใด เพื่อจะประกาศเนื้อความแห่งอิติวุตตกะนั้น การสังวรรณนาเนื้อความอันใด ที่ข้าพเจ้า (พระธรรมปาลาจารย์) ได้ปรารภดีแล้ว โดยได้อาศัยนัยแห่งอรรถกถาเก่า. การสังวรรณนาอันนั้น โดยชื่อแล้ว ชื่อว่า ปรมัตถทีปนี

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อิติวุตตก เล่ม ๑ ภาค ๔ - หน้า 742

เป็นเครื่องประกาศปรมัตถธรรม ในพระสูตรทั้งหลาย ในอิติวุตตกะนั้นตามสมควร ไม่มีการวินิจฉัยค้างไว้ ถึงความสำเร็จเสร็จสินลงไปแล้ว โดยภาณวารแห่งพระบาลี ประมาณ ๓๘ ภาณวาร. ด้วยเหตุดังนี้ ด้วยอานุภาพแห่งบุญที่ข้าพเจ้า ผู้แต่งอรรถกถานั้นได้รับแล้ว ขอสรรพสัตว์จงยังพระศาสนาของพระโลกนาถให้สว่างไสวไป ด้วยข้อปฏิบัติมีศีลเป็นต้นที่บริสุทธิ์ จงเป็นผู้มีส่วนแห่งวิมุตติรส. ขอพระศาสนาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จงสถิตอยู่ในโลกตลอดจิรกาล. ขอสรรพสัตว์จงมีความเคารพในพระศาสนานั้น ตลอดกาลเนืองนิตย์. แม้ฝนก็ขอจงตกต้องตามฤดูกาล ขอท่านผู้เป็นใหญ่ในแผ่นดิน ผู้ยินดีในพระสัทธรรม จงทรงปกครองโลก โดยธรรมเทอญ.

    อรรถกถาอิติวุตตกะ ที่ข้าพเจ้า พระธรรมปาลาจารย์ วัดท่าพุทราแต่งไว้จบลงแล้ว ด้วยประการดังนี้แล.

๑. ปาฐะว่า ปทริติฏฺวิหารวาสินา แต่ฉบับพม่าเป็น พทฺรติฏฺวิหารวาสินา แปลตามฉบับพม่า เพราะมีตรงกันหลายแห่ง.