๑๓. ปฐมสุณิสาวิมาน ว่าด้วยสุณิสาวิมาน ๑

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้า 101

๑๓. ปฐมสุณิสาวิมาน

ว่าด้วยสุณิสาวิมาน ๑

[๑๓] พระโมคคัลลานะถามว่า

ดูก่อนเทวดา ท่านมีวรรณะงาม ส่องแสง สว่างไปทุกทิศ เหมือนกับดาวประกายพรึก เพราะบุญอะไร ท่านจึงมีวรรณะอย่างนี้ เพราะบุญอะไร ผลนี้จึงสำเร็จแก่ท่าน และโภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดขึ้นแก่ท่าน.

ดูก่อนเทพีผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอถามท่าน ครั้งเป็นมนุษย์อยู่ ท่านได้ทำบุญอะไรไว้ เพราะบุญอะไร ท่านจึงมีอานุภาพอันรุ่งเรืองถึงอย่างนี้ อนึ่ง วรรณะของท่านจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.

เทวดานั้น อันพระโมคคัลลานะซักถามแล้วดีใจ ก็พยากรณ์ปัญหาของกรรมที่มีผลอย่างนี้ว่า

ครั้งเป็นมนุษย์อยู่ในหมู่มนุษย์ ดีฉันได้เป็นบุตรสะใภ้อยู่ในตระกูลแห่งพ่อผัว ได้เห็นภิกษุผู้ปราศจากกิเลสดุจธุลี ผ่องใส ไม่ขุ่นมัว ก็เลื่อมใส ได้ถวายขนมครึ่งหนึ่งแก่ภิกษุรูปนั้นด้วยมือทั้งสองของตน ครั้นถวายขนมครึ่งหนึ่งแล้ว ดีฉันจึงมาบันเทิงอยู่ในสวนนันทนวัน เพราะบุญนั้น ดีฉันจึงมีวรรณะอย่างนี้ เพราะบุญนั้น ผลนี้จึงสำเร็จแก่ดีฉัน อนึ่ง โภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ดีฉัน เพราะบุญนั้น

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้า 102

ดีฉันจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และวรรณะของดีฉันจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.

จบปฐมสุณิสาวิมาน

อรรถกถาปฐมสุณิสาวิมาน

ปฐมสุณิสาวิมาน มีคาถาว่า อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน เป็นต้น. ปฐมสุณิสาวิมานั้น เกิดขึ้นอย่างไร?

สะใภ้ของครอบครัวผู้หนึ่ง ในเรือนหลังหนึ่ง ในกรุงสาวัตถี เห็นพระเถระขีณาสพเข้ามาบิณฑบาตยังเรือน ก็เกิดปีติโสมนัสว่า นี้บุญเขตอันยอดเยี่ยมมาปรากฏแก่เราแล้ว จึงแบ่งขนมส่วนหนึ่งซึ่งตนได้มาแล้ว น้อมเข้าไปถวายพระเถระด้วยอาการเอื้อเฟื้อ. พระเถระรับขนมนั้นอนุโมทนาแล้วก็ไป. ต่อมา สะใภ้ผู้นั้นก็ตายไปบังเกิดในภพดาวดึงส์. คำที่เหลือทั้งหมด ก็เช่นเดียวกับที่กล่าวมาแล้วในหนหลังนั่นแล. ด้วยเหตุนั้น พระธรรมสังคาหกาจารย์จงกล่าวว่า ท่านพระโมคคัลลานะถามว่า

ดูก่อนเทวดา ท่านมีวรรณะงาม ส่องสว่างไปทุกทิศ ประหนึ่งดาวประกายพรึก เพราะบุญอะไร วรรณะของท่านจึงเป็นเช่นนี้ เพราะบุญอะไร ผลนี้จึงสำเร็จแก่ท่าน และโภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ท่าน.

ดูก่อนเพพีผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอถามท่าน ครั้นเกิดเป็นมนุษย์ ท่านได้ทำบุญอะไร เพราะบุญ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้า 103

อะไร ท่านจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และวรรณะของท่านจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.

เทวดาองค์นั้นดีใจ ถูกท่านพระโมคคัลลานะถามแล้ว ก็พยากรณ์ปัญหาของกรรมที่มีผลอย่างนี้ จึงกล่าวตอบว่า

ครั้งเกิดเป็นมนุษย์อยู่ในหมู่มนุษย์ ดีฉันเป็นสะใภ้ในเรือนพ่อผัว. ดีฉันเห็นพระภิกษุผู้ปราศจากกิเลสดุจธุลี ผ่องใสไม่หม่นหมองก็เลื่อมใส จึงได้ถวายขนมแก่ท่านด้วยมือตนเอง ครั้นถวายขนมครึ่งหนึ่งแล้ว ก็บันเทิงอยู่ในสวนนันทนวัน.

เพราะบุญนั้น วรรณะของดิฉันจึงเป็นเช่นนี้ เพราะบุญนั้น ผลนี้จึงสำเร็จแก่ดีฉัน และโภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ดีฉัน. เพราะบุญนั้น ดีฉันจึงมีอานุภาพมากอย่างนี้ และวรรณะของดีฉันจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.

บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า สุณิสา ได้แก่ ภริยาของบุตร. จริงอยู่ บิดาของสามีแห่งหญิง เรียกกันว่า สัสสุระ พ่อผัว. ส่วนหญิง [ภริยาของบุตร] ของบิดาสามีนั้น เรียกกันว่า สุณิสา สะใภ้ เพราะเหตุนั้น เทวดาหมายถึงบิดาของสามีนั้น จึงกล่าวว่า ได้เป็นสะใภ้ในเรือนของพ่อผัว.

บทว่า ภาคฑฺฒภาคํ ความว่า ได้ถวายขนมครั้งหนึ่งจากส่วนที่ตนได้มา. ด้วยบทว่า โมทามิ นนฺทเน วเน เทวดากล่าว เพราะพระเถระ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้า 104

พบตนในสวนนันทนวัน. คำที่เหลือมีนัยที่กล่าวมาแล้วทั้งนั้นแล.

จบอรรถกถาปฐมสุณิสาวิมาน