ความสะดุ้งเพราะความถือมั่น [อุปาทานปริตัสสนาสูตรที่ ๒]

พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ เล่ม ๓ ภาค ๒ - หน้าที่ 312 [๖๔๙] ดูก่อนท่านผู้มีอายุทั้งหลาย ก็อย่างไรย่อมเป็นอันไม่สะดุ้งเพราะไม่ถือมั่น ดูก่อนท่านผู้มีอายุทั้งหลายอริยสาวก ผู้สดับแล้วในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้ได้เห็นพระอริยะ ฉลาดในธรรมของพระอริยะ ได้ฝึกดีแล้วในธรรมของพระอริยะ ได้เห็นสัตบุรุษ ฉลาดในธรรมของสัตบุรุษ ฝึกดีแล้วในธรรมของสัตบุรุษ ย่อมไม่เล็งเห็นรูปโดยความเป็นอัตตาบ้าง ไม่เล็งเห็นอัตตาว่ามีรูปบ้าง ไม่เล็งเห็นรูปในอัตตาบ้าง ไม่เล็งเห็นอัตตาในรูปบ้าง. รูปนั้นของท่านย่อมแปรปรวนเป็นอย่างอื่นได้. เพราะความแปรปรวนเป็นอย่างอื่นของรูปท่านย่อมมีความรู้สึกไม่ปรวนแปรไปตามความแปรปรวนของรูป ความสะดุ้งและความเกิดขึ้นแห่งอกุศลธรรม อันเกิดความปรวนแปรไปตามความแปรปรวน ของรูป ย่อมไม่ตั้งครอบงำจิตของท่านได้. เพราะจิตไม่ถูกครอบงำ ท่านจึง เป็นผู้ไม่หวาดเสียว ไม่คับแค้น ไม่ห่วงใยและไม่สะดุ้งเพราะไม่ถือมั่น. ย่อมไม่เล็งเห็นเวทนา. . . ย่อมไม่เล็งเห็นสัญญา . . . ย่อมไม่เล็งเห็นสังขาร. . .ย่อมไม่เล็งเห็นวิญญาณโดยความเป็นอัตตาบ้าง ไม่เล็งเห็นอัตตาว่ามีวิญญาณบ้าง ไม่เล็งเห็นวิญญาณในอัตตาบ้าง ไม่เล็งเห็นอัตตาในวิญญาณบ้าง.

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ความสะดุ้งก็คือความเศร้าโศก ทุกข์เพราะเข้าไปยึดถือในสิ่งต่างว่าเป็นเรา เป็นของๆ เรา เมื่อสิ่งนั้นแปรปรวนหรือไม่เป็นดังใจ ก็ทุกข์เพราะสิ่งนั้น ซึ่งเป็นธรรมดาของปุถุชนที่จะต้องสะดุ้งอยู่ร่ำไปเพราะยังมีความเห็นผิด ยึดถือว่าเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน ทั้งที่ความจริงเป็นแต่เพียงธรรมเท่านั้น ดังนั้น หนทางที่จะดับความสะดุ้งความเศร้าโศก ทุกข์เพราะความยึดถือ เห็นผิดว่าเป็นเรา เป็นสัตว์ บุคคล ก็ด้วยการอบรมเจริญสติปัฏฐานเท่านั้นครับ เพราะเป็นหนทางที่สามารถรู้ความจริงของธรรมว่า ที่เรายึดถือว่ามีสัตว์ บุคคล แท้จริงแล้วก็เป็นเพียงธรรมที่เกิดขึ้นทีละขณะและก็ดับไป แต่ที่กล่าวมาต้องรู้ด้วยปัญญา ขั้นสติปัฏฐาน จนถึงปัญญาขั้นสูง แต่จะถึงปัญญาขั้นนั้นได้ก็ต้องเริ่มจากการอบรมปัญญาจากการฟังให้เข้าใจว่า ทุกอย่างเป็นธรรม ธรรมมีอะไรบ้าง ธรรมมีในขณะไหน และอบรมปัญญาอย่างไรครับ ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์