๑๖. วุฑฒปัพพชิตสุมนาเถรีคาถา

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรีคาถา เล่ม ๒ ภาค ๔ - หน้า 38

๑๖. วุฑฒปัพพชิตสุมนาเถรีคาถา

    [๔๑๗] ดูก่อนสุมนาผู้เจริญ เธอจงเอาท่อนผ้าทำจีวรนุ่งห่ม จงพักผ่อนให้สบายเถิด เพราะราคะของเธอสงบแล้ว เธอเป็นผู้มีความเย็น ดับสนิทแล้ว.

    จบ วุฑฒปัพพชิตสุมนาเถรีคาถา

๑๖. อรรถกถาวุฑฒปัพพชิตสุมนาเถรีคาถา

    คาถาว่า สุขํ ตฺวํ วุฑฺฒิเก เสหิ เป็นต้น เป็นคาถาของพระเถรีผู้บวชเมื่อแก่ชื่อสุมนา.

    แม้พระเถรีองค์นี้ก็ได้สร้างสมบุญบารมีไว้ในพระพุทธเจ้าองค์ก่อนๆ สั่งสมกุศลไว้ในภพนั้นๆ ในพุทธุปปาทกาลนี้ บังเกิดเป็นพระภคินีของพระเจ้ามหาโกศล ในกรุงสาวัตถี เธอฟังธรรมที่พระศาสดาทรงแสดงแก่พระเจ้าปเสนทิโกศล โดยนัยเป็นต้นว่า ดูก่อนมหาบพิตร บุคคลสี่จำพวกเหล่านี้แลไม่พึงดูหมิ่นว่าหนุ่ม ดังนี้ ได้ความเลื่อมใส ตั้งอยู่ในสรณะและศีลห้า แม้ประสงค์จะบวช ก็ต้องปล่อยให้เวลาล่วงไปนาน เพราะคิดว่า ต้องปฏิบัติดูแลพระเจ้าย่า ต่อมาเมื่อพระเจ้าย่าสิ้นพระชนม์แล้ว เธอให้คนถือเครื่องปูลาด

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรีคาถา เล่ม ๒ ภาค ๔ - หน้า 39

เครื่องนุ่งห่มที่มีค่ามาก ไปวิหารกับพระราชา ให้ถวายแก่สงฆ์แล้ว ฟังธรรมในสำนักพระศาสดา ตั้งอยู่ในอนาคามิผล ขอบวช พระศาสดาทรงเห็นเธอมีญาณแก่กล้า ได้ภาษิตพระคาถานี้ว่า

ดูก่อนสุมนาผู้เจริญ เธอจงเอาท่อนผ้าทำจีวรนุ่งห่ม จงพักผ่อนให้สบายเถิด เพราะราคะของเธอสงบแล้ว เธอเป็นผู้มีความเย็น ดับสนิทแล้ว.

ในเวลาจบคาถา เธอได้บรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทาทั้งหลายได้กล่าวคาถานั่นแหละเป็นอุทาน การกล่าวคาถาเป็นอุทานั้นแล ได้เป็นการพยากรณ์พระอรหัตตผลของเธอ เธอบวชในขณะนั้นเอง. ก็เนื้อความของคาถาบทว่า วุฑฺฒิเก ได้แก่ ผู้เจริญ คือเจริญโดยวัย แต่พระเถรีเจริญแม้ด้วยคุณมีศีลเป็นต้น ในบาทที่สี่ของคาถาที่พระเถรีกล่าว พึงประกอบบทว่าเธอเป็นผู้มีความเย็น ดับสนิทแล้ว. คำที่เหลือมีนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.

จบ อรรถกถาวุฑฒปัพพชิตสุมนาเถรีคาถา