ในอรูปพรหมภูมิ จิตเกิดที่ใด

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

อรูปพรหมบุคคล คือบุคคลที่อบรมอรูปฌานกุศลจิต เมื่อฌานจิตไม่เสื่อมก่อนจุติจิตเกิด หลังจากตายแล้ว อรูปฌานวิบากจิตซึ่งเป็นผลของอรูปฌานกุศลจิต จะเกิดขึ้นทำกิจปฏิสนธิในอรูปพรหมภูมิ เป็นอรูปพรหมบุคคลตามกำลังของอรูปฌาน

อรูปาวจรวิบากจิตมี ๔ ดวง คือ

๑. อากาสานัญจายตนวิบากจิต เป็นอรูปฌานวิบากจิตดวงที่ ๑

๒. วิญญาณัญจายตนวิบากจิต เป็นอรูปฌานวิบากจิตดวงที่ ๒

๓. อากิญจัญญายตนวิบากจิต เป็นอรูปฌานวิบากจิตดวงที่ ๓

๔. เนวสัญญานาสัญญายตนวิบากจิต เป็นอรูปฌานวิบากจิตดวงที่ ๔

เมื่อ อรูปาวจรวิบากจิตดวงใดดวงหนึ่งปฏิสนธิเกิดขึ้นเป็นอรูปพรหมบุคคลในอรูปพรหมภูมิตามขั้นของอรูปฌานจิตนั้นแล้ว ก็ดำรงความเป็นอรูปพรหมบุคคลนั้นๆ จนกว่าจะจุติเมื่อสิ้นอายุของพรหมภูมินั้น

โดยทั่วไปแล้ว จิตและเจตสิก จะต้องอาศัยที่เกิด คือ มีที่เกิดของจิต และ เจตสิก นั่นคือ อาศัย วัตถุ 6 คือ มี จักขุปสาทรูป โสตปสาทรูป ฆานปสาทรูป ชิวหาปสาทรูป กายปสาทรูป และ หทยรูป ซึ่งสำหรับภพภูมิที่มีขันธ์ 5 ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น จะต้องอาศัยที่เกิด คือ รูปที่เป็นหทยรูป แต่ถ้าเป็นบางภพภูมิที่ไม่ใช่ภูมิที่มีขันธ์ 5 เช่น อรูปพรหม อรูปพรหม คือ บุคคลที่อบรมสมถภาวนา จนถึงได้ฌานที่ 5 ขึ้นไป และเมื่อฌานไม่เสื่อมก็ไปเกิดในอรูปพรหมภูมิ เป็นอรูปพรหมบุคคล ซึ่งไม่มีรูปเลย มีแต่นามเท่านั้น ครับ คือ มีแต่ จิตและเจตสิกเท่านั้นที่เกิดขึ้น

อรูปพรหม ไม่มีรูปเกิดขึ้นเลย แต่สามารถเกิดปฏิสนธิได้ โดยไม่ต้องอาศัย ที่เกิด ที่เป็นรูป คือ หทยรูป ครับ ที่ปฏิสนธิจิตเกิดได้ โดยไม่อาศัยที่เกิด คือ หทยรูปได้ เพราะการทำให้ปฏิสนธิจิตเกิด ก็คือ อาศัยการเป็นปัจจัยของกันและกัน ของจิต และ เจตสิก ที่เกิดร่วมด้วยกันนั่นเองที่ทำให้เกิดขึ้น แม้ไม่มีรูป แต่เพราะมีเจตสิกที่เกิดร่วมด้วยกับจิต เจตสิกนั่นเอง ปรุงแต่งให้ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น และจิตนั่นเองก็เป็นปัจจัยกันและกันกับเจตสิก เป็นปัจจัยให้เจตสิก และปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น สรุปได้ว่า เพราะอาศัย จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วยกันนั่นเอง ทั้งสองอย่างเป็นปัจจัยกันและกัน (อัญญมัญญปัจจัย) แม้ไม่มีรูปแต่ก็เป็นปัจจัยให้เกิดปฏิสนธิจิตได้ โดยความเป็นปัจจัยของกันและกันระหว่างจิตและเจตสิก

ที่สำคัญที่สุด อรูปพรหม เกิดได้ เพราะมีกรรมเป็นปัจจัยสำคัญ แม้ไม่มีรูป แต่นาม คือ จิต และเจตสิกที่เกิดพร้อมกัน ก็สามารถเกิดได้ แม้ไม่มีรูป เพราะมีกรรมที่มีกำลังถึงระดับฌานทำกิจปฏิสนธิ ด้วยอำนาจของกรรมเป็นปัจจัย ครับ ดังนั้น ในภพภูมิบางภูมิ แม้เพียง จิต และ เจตสิก ที่อาศัยกันเกิดขึ้น ก็เป็นปัจจัยให้เกิดปฏิสนธิจิตได้ ครับ

ขออนุโมทนา

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

เป็นหัวข้อที่น่าสนใจ ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สภาพธรรมที่มีจริง อันเป็นสังขารธรรมซึ่งเป็นสภาพธรรมที่เกิดแล้วดับไปนั้น ต้องเกิดขึ้นเป็นไปตามเหตุตามปัจจัย ไม่มีสภาพธรรมแม้แต่อย่างเดียวที่เกิดขึ้นลอยๆ โดยปราศจากเหตุปัจจัย จิตและเจตสิกก็เช่นเดียวกัน เป็นสภาพธรรมที่เกิดพร้อมกัน ดับพร้อมกัน รู้อารมณ์เดียวกัน และในภูมิที่มีขันธ์ ๕ ก็อาศัยที่เกิดที่เดียวกัน คืออาศัยวัตถุรูปเป็นที่เกิดตามสมควรแก่จิตประเภทนั้นๆ เกิดเพราะเหตุปัจจัยหลายอย่าง

สำหรับในภูมิที่มีแต่นามธรรม คือ ในอรูปพรหมภูมิ จิตและเจตสิกอาศัยกันและกันเกิดขึ้น โดยไม่ต้องอาศัยวัตถุรูปเป็นที่เกิดเลย ครับ

ขอเชิญศึกษาเพิ่มเติมจากคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์
เพิ่มเติมได้ที่หัวข้อด้านล่างครับ

จิตเกิดที่ไหนในอรูปพรหมภูมิ

...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...

ขออนุโมทนาครับ

กราบ อนุโมทนา ค่ะ