๓๙. อรรถกถา อัตถสันทัสนญาณุทเทส ว่าด้วยอัตถสันทัสนญาณ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้า 122

๓๙. อรรถกถาอัตถสันทัสนญาณุทเทส

ว่าด้วย อัตถสันทัสนญาณ

บัดนี้ เพื่อแสดงว่า ธรรมเทศนาอันท่านผู้บรรลุมรรคผลอันสำเร็จด้วยสัมมาวายามะ พึงกระทำเพื่อประโยชน์เกื้อกูลแก่ชาวโลกดังนี้ พระธรรมเสนาบดีสารีบุตร จึงยกอัตถสันทัสนญาณขึ้นแสดงต่อจากวีริยารัมภญาณนั้น.

ในอัตถสันทัสนญาณนั้น คำว่า นานาธมฺมปฺปกาสนตา - การประกาศธรรมต่างๆ ความว่า การแสดง การเทศนา โดยการประกาศธรรมต่างๆ คือ สังขตธรรมและอสังขตธรรมทั้งปวง. ก็การประกาศนั่นแหละ ชื่อว่า ปกาสนตา.

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้า 123

คำว่า อตฺถสนฺทสฺสเน - ในการแสดงให้เห็นชัดซึ่งอรรถธรรม ความว่า ในการแสดงให้เห็นชัดซึ่งอรรถธรรมต่างๆ แก่ชนทั้งหลายเหล่าอื่น. ธรรมทั้งหลายและอรรถทั้งหลาย ชื่อว่า อรรถธรรมทั้งหลายเหล่านั้นนั่นเอง.