๕๕. อรรถกถา อาสวักขยญาณุทเทส ว่าด้วยอาสวักขยญาณ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้า 148

๕๕. อรรถกถา อาสวักขยญาณุทเทส

ว่าด้วย อาสวักขยญาณ

คำว่า จตุสฏฺิยา อากาเรหิ - ด้วยอาการ ๖๔ ความว่า ด้วยอาการแห่งอินทรีย์อย่างละ ๘ ในมรรคผลหนึ่งๆ ทั้ง ๘ ในมรรคผลละ ๘ ละ ๘ จึงรวมเป็น ๖๔.

คำว่า ติณฺณนฺนํ อินฺทฺริยานํ - อินทรีย์ ๓ ความว่า ในอินทรีย์ ๓ เหล่านี้คือ อนัญญาตัญญัสสามีตินทรีย์, อัญญินทรีย์, อัญญาตาวินทรีย์.

คำว่า วสิภาวตา ปญฺา - ปัญญาคือความเป็นผู้มีความชำนาญ ความว่า ปัญญาอันเป็นไปแล้วโดยความเป็นผู้มีความชำนาญ,

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้า 149

ปัญญาอันเป็นไปแล้วโดยความเป็นผู้มีความชำนาญแห่งอัญญาตาวินทรีย์นั่นแหละด้วยอาการ ๘ ด้วยสามารถแห่งอินทรีย์ ๘ ในอรหัตตผล คำนี้พึงทราบว่าท่านกล่าวแล้ว เพราะความสำเร็จผลนั้นด้วยสามารถแห่งการสำเร็จเหตุ แม้เพราะความไม่มีในขณะแห่งอรหัตตมรรค.

บทว่า อาสวานํ ขเย าณํ - ญาณในความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย ความว่า อรหัตตมรรคญาณอันกระทำความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายอันตนฆ่าเสียแล้ว.