ปทปูชกเถราปทานที่ ๔ (๑๐๔) ว่าด้วยผลแห่งการถวายดอกมะลิ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน เล่ม ๘ ภาค ๒ - หน้า 361

ปทปูชกเถราปทานที่ ๔ (๑๐๔)

ว่าด้วยผลแห่งการถวายดอกมะลิ

[๑๐๖] เราได้ถวายดอกมะลิแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระนามว่า สิทธัตถะ ดอกมะลิ ๗ ดอกเราโปรยลงใกล้พระบาทด้วย ความยินดี.

ด้วยกรรมนั้น วันนี้เราได้ครอบงำทั้งนระและเทวดาแล้ว เรา ทรงกายอันมีในที่สุดอยู่ในศาสนาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า.

ในกัปที่ ๙๔ แต่กัปนี้ เราบูชาพระพุทธเจ้าด้วยดอกไม้ใด ด้วยกรรมนั้น เราไม่รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่งการบูชาด้วย ดอกไม้.

ในกัปที่ ๕ แต่กัปนี้ ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๑๓ ครั้ง มีพระนามว่าสมันตคันธะ ครอบครองแผ่นดินมีสมุทรสาคร ๔ เป็นที่สุด เป็นจอมหมู่.

คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘ และ อภิญญา ๖ เราทำให้แจ้งชัดแล้ว คำสอนของพระพุทธเจ้า เราได้ทำเสร็จแล้ว ดังนี้.

ทราบว่า ท่านพระปทปูชกเถระได้กล่าวคาถาเหล่านี้ ด้วยประการ ฉะนี้แล.

จบปทปูชกเถราปทาน

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน เล่ม ๘ ภาค ๒ - หน้า 362

๑๐๔. อรรถกถาปทปูชกเถราปทาน

อปทานของท่านพระปทปูชกเถระ มีคำเริ่มต้นว่า สิทฺธตฺถสฺส ภควโต ดังนี้.

พระเถระแม้นี้ บำเพ็ญกุศลสมภารในพระพุทธเจ้าองค์ก่อนๆ สั่งสมบุญทั้งหลายอันเป็นอุปนิสัยแก่พระนิพพานในภพนั้นๆ ในกาลแห่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่า สิทธัตถะ บังเกิดในเรือนมีตระกูลแห่ง หนึ่ง เจริญวัยแล้ว เลื่อมใสในพระศาสดา บูชาแทบบาทมูลของพระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยดอกมะลิ. ด้วยบุญกรรมนั้น ท่านท่องเที่ยวไปใน เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย เสวยสักกสมบัติ ในพุทธุปบาทกาลนี้ บังเกิด ในเรือนมีตระกูลแห่งหนึ่ง เจริญวัยแล้ว เลื่อมใสในพระศาสดา บวช แล้วเจริญวิปัสสนา ดำรงอยู่ในพระอรหัตตผล.

ครั้นภายหลัง ท่านระลึกถึงบุพกรรมของตน เกิดโสมนัส เมื่อจะ ประกาศปุพพจริตาปทาน จึงกล่าวคำมีอาทิว่า สิทฺธตฺถสฺส ภควโต ดังนี้.

บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ชาติปุปฺผมทาสหํ ความว่า เมื่อควร จะกล่าวว่า ชาติสุมนปุปฺผํ อทาสิ อหํ ให้ลบ สุมนศัพท์เสีย เพื่อสะดวก แก่การประพันธ์คาถา. ท่านบังเกิดโดยชาติในที่นั้น เบิกบานอยู่ ชื่อว่า สุมนะ เพราะทำความดีใจ คือโสมนัสแก่ชนทั้งหลาย ชื่อว่า ปุปผะ เพราะอรรถว่า แย้มบาน คือคลี่บาน ชื่อว่า สุมนปุปผะ เพราะเป็นดอก ไม้ที่แย้มบานด้วยดี อธิบายว่า เราได้บูชาดอกมะลิเหล่านั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่า สิทธัตถะ. คำที่เหลือในบททั้งปวงมีอรรถง่าย ทั้งนั้นแล.

จบอรรถกถาปทปูชกเถราปทาน