อัฑฒจันทิยเถราปทานที่ ๓ (๒๖๓) ว่าด้วยผลแห่งการบูชาโพธิพฤกษ์

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน เล่ม ๘ ภาค ๒ - หน้า 692

อัฑฒจันทิยเถราปทานที่ ๓ (๒๖๓)

ว่าด้วยผลแห่งการบูชาโพธิพฤกษ์

[๒๖๕] เราได้ถวายอัฒจันทร์ไว้ที่ไม้โพธิพฤกษ์อันอุดม แห่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่า ติสสะ.

ในกัปที่ ๙๒ แต่กัปนี้ เราได้บูชาไม้โพธิพฤกษ์ด้วยอัฒ- จันทร์ใด ด้วยการบูชานั้น เราไม่รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผล แห่งการบูชาโพธิพฤกษ์.

ในกัปที่ ๒๕ แต่กัปนี้ ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิจอมกษัตริย์พระนามว่าเทวละ ทรงสมบูรณ์ด้วยแก้ว ๗ ประการ นี้ พละมาก.

คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘ และ อภิญญา ๖ เราทำให้แจ้งชัดแล้ว คำสอนของพระพุทธเจ้า เราได้ทำเสร็จแล้ว ดังนี้.

ทราบว่า ท่านพระอัฑฒจันทิยเถระได้กล่าวคาถาเหล่านี้ ด้วย ประการฉะนี้แล.

จบอัฑฒจันทิยเถราปทาน

๒๖๓. อรรถกถาอัฑฒจันทิยเถราปทาน

พึงทราบเรื่องราวในอปทานที่ ๓ ดังต่อไปนี้ :-

บทว่า โพธิยา ปาทปุตฺตเม ได้แก่ ไม้โพธิพฤกษ์อันอุดม. บทว่า อฑฺฒจนฺทํ มยา ทินฺนํ ความว่า เราได้เอาดอกไม้เป็นจำนวนมากมาย

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน เล่ม ๘ ภาค ๒ - หน้า 693

บูชา ด้วยวิธีการทำเป็นอัฑฒจันทร์ที่ไม้โพธิพฤกษ์นั้น. บทว่า ธรณีรุหปาทเป ความว่า ที่ชื่อว่า ธรณี เพราะรองรับไว้ซึ่ง ต้นไม้ ภูเขา และ รัตนะเป็นต้นมากมาย. ธรณี คือ ปฐพี. ชื่อว่า ธรณีรุหะ เพราะงอก ขึ้นตั้งมั่นบนแผ่นดิน. ชื่อว่า ปาทปะ เพราะดูดน้ำทางราก คือโคนต้น แล้วจึงแผ่ส่งไปตามลำต้นและค่าคบเป็นต้น, ธรณีรุหะ ศัพท์ กับ ปาทปะ ศัพท์รวมกันเป็น ธรณีรุหปาทปะ อธิบายว่า เราได้เอาดอกไม้บูชาแล้ว ที่ต้นโพธิพฤกษ์นั้นแล.

จบอรรถกถาอัฒจันทิยเถราปทาน