ฉัตตทายกเถราปทานที่ ๓ (๒๙๓) ว่าด้วยผลแห่งการถวายฉัตร

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน เล่ม ๘ ภาค ๒ - หน้า 737

ฉัตตทายกเถราปทานที่ ๓ (๒๙๓)

ว่าด้วยผลแห่งการถวายฉัตร

[๒๙๕] ในกาลนั้น บุตรของเราบวชแล้ว นุ่งห่มผ้ากาสายะ แล้ว ท่านนั้นบรรลุถึงความเป็นพระพุทธะ อันโลกบูชา นิพพานแล้ว.

เราค้นหาบุตรของตน ไปตามเบื้องหลังอาราม ได้ไปถึง จิตกาธารแห่งนครของเราผู้ดับแล้ว เป็นผู้มีคุณใหญ่ เรา ประนมกรอัญชลี ไหว้จิตกาธารที่ป่าช้านั้น และยกฉัตร ขาวขึ้นตั้งประดิษฐานไว้ (บูชา) ในกาลนั้น.

ในกัปที่ ๙๔ แต่กัปนี้ เราได้ยกฉัตรขึ้น (บูชา) ใด ด้วย การบูชานั้น เราไม่รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่งการถวายฉัตร.

ในกัปที่ ๒๕ แต่กัปนี้ ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๗ ครั้ง เป็นจอมแห่งชน มีพระนามว่า มหารหะ มีพละมาก.

คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘ และ อภิญญา ๖ เราทำให้แจ้งชัดแล้ว คำสอนของพระพุทธเจ้า เราได้ทำเสร็จแล้ว ดังนี้.

ทราบว่า ท่านพระฉัตตทายกเถระได้กล่าวคาถาเหล่านี้ ด้วย ประการฉะนี้แล.

จบฉัตตทายกเถราปทาน

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน เล่ม ๘ ภาค ๒ - หน้า 738

๒๙๓. อรรถกถาฉัตตทายกเถราปทาน

พึงทราบเรื่องราวในอปทานที่ ๓ ดังต่อไปนี้ :-

บทว่า ปุตฺโต มม ปพฺพชิโต ความว่า บุตรของเราบวชแล้ว ด้วยความศรัทธา. บทว่า กาสายวสโน ตทา ความว่า ในเวลาที่ได้ บวชแล้วนั้น ก็นุ่งห่มด้วยผ้ากาสายะ, คือมิได้บวชเป็นบรรพชิตนอก ศาสนา. บทว่า โส จ พุทฺธตฺตํ สมฺปตฺโต ความว่า บุตรของเรานั้น ได้บรรลุความเป็นสาวกของพระพุทธเจ้า ในพระพุทธเจ้าทั้ง ๔ พระองค์ ด้วยดี คือบรรลุพระอรหัต. บทว่า นิพฺพุโต โลกปูชิโต ความว่า ปรินิพพานแล้วด้วยขันธปรินิพพาน มีสักการะอันชาวโลกทั้งหมดกระทำ การบูชาแล้ว. บทว่า วิจินนฺโต สกํ ปุตฺตํ ความว่า เราได้ถามถึงที่ บุตรนั้นไปแล้ว จึงได้ค้นหาบุตรของตน ติดตามไปข้างหลัง คือเป็นผู้ ติดตามไป. บทว่า นิพฺพุตสฺส มหนฺตสฺส ความว่า เราได้ไปถึงที่ จิตกาธาร ในที่ประชุมเพลิงแห่งบุตรของเรานั้นผู้เป็นพระอรหันต์ยิ่งใหญ่ เพราะประกอบด้วยคุณมีสีลขันธ์เป็นต้นอันยิ่งใหญ่. บทว่า ปคฺคยฺห อญฺชลึ ตฺตถ ความว่า เราได้ประคองอัญชลี คือประชุมนิ้วมือทั้ง ๑๐ ไว้เหนือ ศีรษะ ตรงที่จิตกาธารนั้นแล้วไหว้นอบน้อมกองไฟแล้ว. บทว่า เสตจฺฉตฺตญฺจ ปคฺคยฺห ความว่า มิใช่แต่เราจะได้ไหว้อย่างเดียวเท่านั้น ยัง ได้ประคองฉัตรอันสะอาดยกขึ้นตั้งประดิษฐานไว้อีกด้วย.

จบอรรถกถาฉัตตทายกเถราปทาน