อกุศลธรรมตั้งจิตไว้ในทางที่ไม่ชอบ

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๕๙๙]

อกุศลธรรมตั้งจิตไว้ในทางที่ไม่ชอบ

สำหรับอกุศลธรรมนั้น นอกจากจะครอบงำให้หลงไปจากความจริงของสภาพนามธรรมและรูปธรรม ก็ยังเป็นสภาพธรรมที่ทำให้ตั้งจิตไว้ในทางที่ไม่ชอบ แม้แต่การคิดหรือการกระทำ ก็จะเป็นไปในทางที่ไม่ถูก ในทางที่ไม่ชอบ แต่ว่าในขณะนั้นไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล เป็นสภาพของอกุศลธรรมซึ่งเกิดขึ้นตั้งจิตไว้ในทางที่ไม่ชอบ แล้วในขณะที่สติเกิดซึ่งเป็นสภาพธรรมที่ตรงกันข้ามกับอกุศล ในขณะนั้นก็ไม่ใช่ตัวตนแต่เป็นกุศลธรรมทั้งหลายที่เกิดขึ้นตั้งจิตไว้ชอบ

เพราะฉะนั้นก็แล้วแต่ว่าสติจะสามารถระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่เกิดขึ้นในขณะนั้นหรือไม่ ถ้าสติสามารถที่จะเกิดขึ้นระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมในขณะนั้น ก็ย่อมจะเห็นสภาพธรรมทั้งหลายตามความเป็นจริง แม้แต่การคิดก็จะคิดในทางที่ถูกไม่คิดในทางที่ผิด

บางท่านมีความหวังร้ายต่อผู้ที่ประพฤติไม่ชอบ เพราะฉะนั้นก็ลองพิจารณาสภาพจิตของท่านเอง ว่าเคยมุ่งหวังที่จะให้คนที่ประพฤติไม่ชอบ ได้รับโทษได้รับภัยอันตรายต่างๆ อย่างมากมายร้ายแรงหรือเปล่า? ซึ่งถ้าเป็นอย่างนั้นจิตของท่านเองทำร้ายตัวของท่านเอง เพราะว่าบุคคลอื่นไม่ได้เป็นไปตามความคิดของท่าน แต่ว่าย่อมเป็นไปตามกรรมของเขา เพราะฉะนั้นเขาย่อมได้รับผลของอกุศลกรรมนั้นเอง โดยที่ท่านไม่จำเป็นที่จะต้องหวังร้ายหรือว่าคิดร้ายต่อบุคคลนั้นเลย เหมือนกับคนที่เห็นคนอื่นตกลงไปในกองไฟ ก็ยังคิดที่จะกระโดดลงไปทำร้ายบุคคลที่ตกอยู่ในกองไฟนั้น ซึ่งผลก็คือว่าตัวท่านเองย่อมเป็นผู้ที่ได้รับภัยจากไฟนั้นด้วย เพราะเหตุว่าบุคคลนั้นได้ตกลงไปแล้วสู่กองไฟ ด้วยการกระทำชั่วของตนเองย่อมได้รับผลของอกุศลกรรมนั้น แต่ว่าท่านเองก็กลับมีอกุศลจิตที่จะคิดเบียดเบียนประทุษร้ายบุคคลนั้น ซึ่งเท่ากับว่าท่านต้องการที่จะกระโดดลงไปทำร้ายคนซึ่งอยู่ในกองไฟนั้นด้วย เพราะฉะนั้นก็จะแสดงให้เห็นได้ว่าสภาพธรรมทั้งหลายที่เป็นอกุศลธรรมย่อมให้ผลเป็นทุกข์

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย