สังขาร คือ ขันธ์ทั้ง 5 หรือ สังขาร อยู่ใน ขันธ์ ทั้ง 5 ครับ
เคยอ่านเจอว่าสังขาร คือ ขันธ์ ทั้ง5 แต่ในบทสวด ได้แยก สังขารขันธ์ ออกมา ขอสอบถามอาจารย์ด้วยครับ ขอบคุณมากครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
การฟังพระธรรมศึกษาพระธรรม ประโยชน์ คือ ความเข้าใจถูกเห็นถูก แม้แต่คำที่ได้ยินได้ฟัง ก็ต้องเข้าใจว่า คำนั้น ในที่นั้น หมายถึง อะไร เพราะ คำว่า สังขาร คำเดียว มีความหมายที่กว้างมาก
ในที่นี้ จะขอกล่าวถึงตามประเด็นคำถาม
-สังขาร (สังขารธรรม) หมายถึง สภาพธรรมที่เกิดเพราะปัจจัยปรุงแต่ง ได้แก่ จิต เจตสิก และรูปทั้งหมด ดังนั้น ที่กล่าวถึง ว่า สังขาร ได้แก่ ขันธ์ ๕ ก็คือ กล่าวครอบคลุมสภาพธรรมที่มีจริงที่เกิดเพราะปัจจัยปรุงแต่งทั้งหมด
-ในขันธ์ ๕ จะมี สังขาร ซึ่งสังขาร ในที่นี้ คือ สังขารขันธ์ สังขารขันธ์ หมายถึง เจตสิก ๕๐ ประเภท ที่ปรุงแต่งจิตให้เป็นไปต่างๆ เพราะเจตสิกทั้งหมด มี ๕๒ ประเภท เฉพาะเจตสิก ๕๐ เท่านั้น ที่เป็นสังขารขันธ์ เนื่องจากว่า สัญญาเจตสิก เป็นสัญญาขันธ์ และเวทนาเจตสิก เป็นเวทนาขันธ์ เจตสิกที่เหลือเป็นสังขารขันธ์ทั้งหมด เช่น ผัสสะ เจตนา โลภะ โทสะ โมหะ ศรัทธา สติ วิริยะ ปัญญา เป็นต้น ครับ
ขอเชิญศึกษาเพิ่มเติมได้ที่หัวข้อด้านล่างนี้ครับ
ขันธ์ ๕ คืออะไร และมีอะไรบ้าง
สังขารธรรมและสังขารขันธ์
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...
