ปัญญาจะไม่ทำสิ่งที่ผิด

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๖๒๘]

ปัญญาจะไม่ทำสิ่งที่ผิด

ความไม่รู้ ทำให้ไม่รู้ว่าอะไรถูก อะไรผิด อะไรดี อะไรชั่ว อะไรเป็นประโยชน์ ไม่เป็นประโยชน์ นั่นคือความไม่รู้ แต่เมื่อมีปัญญารู้ถูกต้องตามความเป็นจริงจะไม่ทำสิ่งที่ผิด เพราะรู้ว่าสิ่งที่ผิดนั้นจะทำให้เกิดผลอะไรบ้าง แม้ไม่มีเราแต่ผลก็เกิด เพราะไม่รู้จึงเป็นเรา ทั้งๆ ที่ผลนั้นเกิดจากเหตุ อย่างการเกิดเลือกไม่ได้ เกิดแล้ว เกิดแล้วจะเป็นอะไรต่อไปก็เลือกไม่ได้ ตามเหตุตามปัจจัยที่สะสมมา คิดอย่างนี้แล้วก็จะมีความเป็นเพื่อนที่ดี มีความหวังดีต่อคนไม่รู้ไหม? ตรงไหมกับที่ “เมตตา ไม่จำกัด” เห็นไหม? ตรงทุกอย่าง เพราะเป็นประโยชน์กับผู้ที่มีเมตตา

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าไม่ได้นำสิ่งที่เป็นโทษมาให้ใครเลยแม้นิดเดียว เล็กน้อยสักเท่าไหร่ก็ไม่มี ทรงชี้ให้เห็นความเป็นจริง อะไรเป็นโทษ อะไรเป็นประโยชน์

เขาทำไม่ดี นั่งว่าเขา เป็นโทษหรือเปล่าที่ไปว่าเขา เดือดร้อนไหม? ก็ไม่รู้ ก็ทำกันอยู่ทุกวัน แต่ถ้ารู้จะทำไหม? เขาเป็นอย่างไรนั้น เราไปทำอะไรไม่ได้ แต่ตรงนี้ (ขณะที่ว่าเขา) นำความทุกข์มาให้แล้วก็ไม่รู้ กำลังเดือดร้อนก็ไม่รู้ ตัวเองไม่ดีก็ไม่รู้ ไปเห็นความไม่ดีของคนอื่น แล้วจะละอะไรได้ เพราะไม่รู้ แต่เพราะรู้ (ทำให้รู้ว่า การคิดถึงความไม่ดีของอื่น) ไร้ประโยชน์ เขาไม่ดีเรื่องของเขา เราจะทำอะไร นอกจากถ้าสามารถให้เขาได้เข้าใจถูกต้อง นั่นเป็นประโยชน์ที่สุด

ประโยชน์ต้องเป็นประโยชน์ ที่สุดคือที่สุด ทั้งกับผู้นั้นซึ่งไม่เดือดร้อน และคนที่เราโกรธหรือเรากำลังคิดว่าเขาไม่ดี ก็ไม่เดือดร้อนด้วย แต่สามารถที่จะเกื้อกูลให้เขาเข้าใจถูกเมื่อไหร่ ขณะนั้นเป็นประโยชน์ไหม ดีกว่าไปนั่งคิดถึงความไม่ดีของเขา แล้วทำอะไรไม่ได้ นอกจากตัวเองเดือดร้อนทุกครั้งที่คิดถึงความไม่ดีของคนอื่น เห็นไหม? แล้วอะไรเป็นประโยชน์ ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงชี้ให้เห็นสิ่งที่เป็นโทษ เป็นโทษเพราะไม่เห็น ก็นั่งหาโทษใส่ตน

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย