จิตสะอาดไหม?

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๖๙๕]

จิตสะอาดไหม?

โทสะทั้งหลายเกิดเพราะความติดข้อง เราก็รู้แต่ว่าคนนั้นโกรธ แล้วเราก็โกรธ แต่ว่าโกรธเป็นอะไร โกรธเป็นธรรมแน่ เกิดกับอะไรถ้าไม่มีจิตที่จะเห็น จะได้ยิน โกรธก็เกิดไม่ได้เลย และเมื่อโกรธเกิดขึ้นแล้วดีไหม ใครเดือดร้อน? โกรธเกิดที่ไหนไม่เป็นสุข จะไปทำให้คนที่มีความโกรธเป็นสุขเป็นไปไม่ได้เลย เพราะลักษณะนั้นเป็นสภาพที่เดือดร้อน แม้จิตในขณะนั้นก็มีโทสะหรือความขุ่นเคืองใจเกิดร่วมด้วย ขณะนั้นเดือดร้อนจริงๆ และถ้ามากคิดดู ปัญหาทั้งหลาย โทษทั้งหลาย ความไม่สงบทั้งหลาย ก็เกิดจากอกุศลทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นโทสะหรือโลภะ ทั้งหมดก็มาจากความไม่รู้คืออวิชชาหรือโมหะ

เพราะฉะนั้น เริ่มเห็นจิตของตนเองหรือยัง? ประโยชน์ไม่ใช่ให้ไปรู้จิตของคนอื่นเลย แต่จิตของแต่ละคนที่สะสมมามากมายในสังสารวัฏฏ์เป็นอาสยานุสยะ หมายความว่าอาสยะคือทั้งฝ่ายที่เป็นกุศลที่ดีงามและทางฝ่ายที่ไม่ดีงามเป็นอกุศล เป็นอาสยะเกิดแล้วดับไปก็จริง แต่สะสมสืบต่อในจิตขณะต่อไป มากขึ้นๆ จนกระทั่งยากแก่การที่จะละหรือดับให้หมดสิ้นได้ นอกจากปัญญาจริงๆ ถ้าไม่ใช่ปัญญาไม่มีทางเลยที่จะชำระล้างอกุศลซึ่งเกาะติดแน่นอยู่ในใจ ถ้าเป็นของที่เป็นสิ่งสกปรกเป็นรูปภายนอกก็ยังขัดล้างได้แม้ว่าจะใช้เวลาที่นาน แต่นามธรรมไม่มีอย่างอื่นเลยนอกจากปัญญา

เพราะฉะนั้น การที่ได้มีความเข้าใจในขั้นฟังทีละเล็กทีละน้อยก็สามารถที่จะมีความมั่นคงว่าธรรม ทุกอย่างเป็นธรรม โกรธเกิดขึ้น เห็นชัดเลยอนัตตา ไม่มีใครต้องการ เกิดแล้วแล้วก็ดับไปแล้วด้วย ทุกอย่างเป็นความจริง ทุกคำที่ได้ยิน แต่กว่าจะถึงความเป็นจริงด้วยความเข้าใจของตัวเอง และก็ไม่ใช่จิตอื่น จิตที่เคยเกิดดับสืบต่อเพราะความไม่รู้เป็นแต่ละหนึ่งๆ คือแต่ละขันธ์ แลกเปลี่ยนกันไม่ได้เลย สับสนกันก็ไม่ได้

เพราะฉะนั้น ขณะนี้ต่างคนก็ต่างรู้ ใช่ไหม รู้อะไร จิตของคนอื่นหรือของเรา ถ้าเป็นของคนอื่นแล้วไม่รู้จักจิตเรา มีประโยชน์ไหม? ไม่มีเลย ไม่มีทางที่จะไปขัดเกลาสิ่งที่สะสมมาได้ ด้วยเหตุนี้จิตสะอาดไหม? จิตของใครสะอาด สะอาดเมื่อไหร่ ไม่สะอาดเมื่อไหร่ ค่อยๆ จางลงไปบ้างหรือยังแล้วก็จะดับหมดสิ้น คือเป็นผู้ที่บริสุทธิ์ เพราะดับกิเลสแล้วแต่เมื่อยังไม่ถึงความเป็นอรหันต์ ก็ยังเป็นเพียงผู้ที่บริสุทธิ์อยู่ แต่ยังไม่หมดจด จนกว่าจะดับหมดสิ้น ซึ่งเป็นไปได้

เพราะฉะนั้น การฟังพระธรรมไม่ลืมว่าเพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง และเพื่อการรู้ความจริงทุกคำที่มีในขณะนั้น ไม่ใช่ว่าไปรู้สิ่งที่ไม่สามารถจะรู้ได้

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย