อกุศลมีแต่โทษเท่านั้น

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๖๙๘]

อกุศลมีแต่โทษเท่านั้น

สำหรับตัวอย่างของผู้ที่สะสมอกุศลมามาก ไม่เห็นโทษของอกุศล แม้ว่าพระผู้มีพระภาคทรงพยากรณ์ ในปปัญจสูทนี อรรถกถา มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ โคปกโมคคัลลานสูตร มีข้อความว่า

วัสสการพราหมณ์ผู้เป็นมหาอำมาตย์แห่งแคว้นมคธนั้น เห็นพระมหากัจจายนเถระลงจากเขาคิชฌกูฏ ก็กล่าวคำหยาบประมาทหมิ่นว่าบรรพชิตผู้นี้เหมือนวานร

ซึ่งใครๆ ก็อาจจะคิดนึกอย่างนี้ได้ใช่ไหม แต่ว่าเวลาที่พูดโดยการขาดสติ ขาดความระวัง ขาดความเคารพ ผู้พูดในขณะนั้นไม่รู้สึกตัวเลย เพราะฉะนั้น อกุศลทั้งหลายละเอียดและมีปัจจัยที่จะปรุงแต่งให้เป็นเพียงขั้นความคิด หรือว่า เป็นทุจริตทางกายบ้าง ทางวาจาบ้าง เพราะเหตุว่าขาดสติ จึงสามารถที่จะกล่าวคำหยาบประมาทหมิ่นพระเถระว่า บรรพชิตผู้นี้เหมือนวานร เคยคิดอย่างนี้บ้างไหม ยังไม่ถึงกับพูด หรือว่าบางครั้งก็เคยพูดเหมือนกัน แม้ว่าจะไม่ใช่ถ้อยคำอย่างเดียวกัน ก็อาจจะดูหมิ่นในเรื่องอื่นก็ได้ ถ้าสติไม่เกิดจะเห็นแต่อกุศลของคนอื่น คือ เห็นว่าบรรพชิตผู้นี้เหมือนวานร แต่ในขณะนั้นอกุศลของตนเองที่คิดอย่างนั้นไม่เห็นเลย เพราะฉะนั้น การสะสมอกุศล ก็ย่อมเป็นไปอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นขณะเห็น ขณะได้ยิน และอาจจะล่วงเป็นทุจริตกรรมทางกาย ทางวาจาขณะใดก็ได้

พระผู้มีพระภาคเจ้า ได้สดับคำของวัสสการพราหมณ์ดังนั้น ก็ได้ตรัสให้พราหมณ์ขอขมาโทษ ถ้าไม่ขอขมาโทษให้ท่านพระมหากัจจานะอดโทษให้แล้วละก็ เมื่อจุติจากชาตินี้แล้ว ก็จะเกิดเป็นลิง เที่ยวอยู่ในเวฬุวันป่าไม้ไผ่

ทั้งๆ ที่วัสสการพราหมณ์ไม่ใช่คนไม่ฉลาด เป็นถึงมหาอำมาตย์แห่งแคว้นมคธ และก็ได้เคยเฝ้าฟังธรรมจากพระผู้มีพระภาคเสมอ และก็เป็นผู้ที่รู้ว่าพระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะฉะนั้น คำใดที่พระผู้มีพระภาคตรัส คำนั้นจะไม่เป็นสอง คือที่จะไม่เป็นไปอย่างที่ทรงพยากรณ์นั้นไม่มี แต่ด้วยมานะอย่างแรงกล้าที่ถือว่าตัวเป็นผู้ใหญ่จึงไม่ยอมขอขมาโทษท่านพระมหากัจจายนะ เป็นไปได้ เมื่อเห็นโทษอย่างนี้แล้ว ก็ไม่ควรที่จะประมาทแต่ละขณะที่สะสมอกุศลว่าถ้าสะสมไว้มากๆ ทิฏฐิก็แรง มานะก็กล้า อกุศลธรรมทั้งหลายก็มีกำลัง จนกระทั่งกุศลไม่สามารถที่จะเกิดขึ้นได้

เมื่อวัสสการพราหมณ์ไม่ยอมขอขมาโทษท่านพระมหากัจจานะ ก็ให้ผู้คนปลูกต้นไม้ที่มีผลไว้ต่างๆ ชนิดในเวฬุวัน ป่าไม้ไผ่ แล้วก็ให้คนดูแลบำรุงรักษาต้นไม้ผลเหล่านั้นอย่างดี เมื่อสิ้นชีวิตแล้วก็เกิดเป็นลิงอยู่ในป่าไม้ไผ่จริงดังพระพุทธฎีกา เวลาที่ใครเรียกชื่อ วัสสการะ ลิงวัสสการะนั้นก็เข้ามายืนอยู่ใกล้ๆ

หมดโอกาสที่จะอบรมเจริญปัญญาตลอดชาติที่ไม่ได้เกิดในสุคติภูมิ แต่ทั้งๆ อย่างนั้นก็ยังยอม เพราะเหตุว่าไม่มีตัวตน ไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล เป็นสภาพธรรมที่เกิดขึ้นตามเหตุตามปัจจัย ตามการสะสม ตามความเป็นจริง

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย