เห็นโทษของอกุศล และเห็นประโยชน์ของการเจริญกุศล

หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๖๙๙]

เห็นโทษของอกุศล และเห็นประโยชน์ของการเจริญกุศล

สำหรับเรื่องของการอบรมเจริญกุศล เป็นเรื่องที่ไม่ควรประมาทเลย เพราะเหตุว่ามีข้อความที่ทรงแสดงไว้ใน คาถาธรรมบท โลกวรรคที่ ๑๓ ข้อ ๒๓ ว่า

สัตว์ไปสวรรค์ได้น้อย ดุจนกพ้นจากข่าย

เวลานี้นกทั้งหลายติดอยู่ในข่ายของรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ (สิ่งที่กระทบสัมผัสกาย) ถ้ามีมากก็เป็นปัจจัยให้กระทำอกุศลกรรมซึ่งเป็นเหตุที่จะให้ไปสู่อบายภูมิ เพราะฉะนั้น ผู้ที่เจริญกุศลไปสวรรค์ได้ จึงมีน้อย ดุจนกพ้นจากข่าย

แม้ว่ายังไม่พ้นจากการติดการข้องในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะ แต่ก็ยังเป็นผู้ที่เห็นโทษของอกุศล และเห็นประโยชน์ของการเจริญกุศล เพราะฉะนั้น ผู้ที่เห็นประโยชน์ของการเจริญกุศล ก็อบรมเจริญกุศลทุกประการโดยไม่ประมาทว่าเป็นกุศลเพียงเล็กน้อย และเวลาที่เห็นโทษภัยของอกุศล ก็ไม่ประมาทว่าเป็นโทษภัยของอกุศลเพียงเล็กน้อย

ใน ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ คาถาธรรมบท ปาปวรรคที่ ๙ ข้อ ๑๙ มีข้อความตอนหนึ่งว่า

หากบุรุษพึงทำบาปไซร้ ไม่พึงทำบาปนั้นบ่อยๆ ไม่พึงทำความพอใจในบาปนั้น เพราะการสั่งสมบาป นำทุกข์มาให้

หากว่าบุรุษพึงทำบุญไซร้ พึงทำบุญนั้นบ่อยๆ พึงทำความพอใจในบุญนั้น เพราะการสั่งสมบุญนำสุขมาให้

บุคคลอย่าพึงดูหมิ่นบาปว่าบาปมีประมาณน้อยจักไม่มาถึง แม้หม้อน้ำย่อมเต็มได้ด้วยหยาดน้ำที่ตกทีละหยาดๆ ฉันใด คนพาลสั่งสมบาปแม้ทีละน้อยๆ ย่อมเต็มด้วยบาป ฉันนั้น

บุคคลอย่าพึงดูหมิ่นบุญว่าบุญมีประมาณน้อยจักไม่มาถึง แม้หม้อน้ำย่อมเต็มได้ด้วยหยาดน้ำที่ตกทีละหยาดๆ นักปราชญ์สั่งสมบุญแม้ทีละน้อยๆ ย่อมเต็มด้วยบุญ

ถ้าท่านผู้ฟังพิจารณา ก็จะเห็นอรรถของธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงชี้ให้เห็นว่า หากบุรุษพึงทำบาปไซร้ ไม่พึงทำบาปนั้นบ่อยๆ แสดงให้เห็นว่าทุกคนย่อมมีโอกาสที่จะล่วงทุจริต ไม่เรื่องนั้นก็เรื่องนี้ ไม่วันนี้ก็วันนั้น ไม่เรื่องใหญ่ก็เรื่องเล็ก เพราะฉะนั้น ข้อความในพระไตรปิฎก จึงมีว่าหากบุรุษพึงทำบาปไซร้ ไม่ใช่ว่าจะมีใครไม่ทำเลย แต่ว่าไม่พึงทำบาปนั้นบ่อยๆ ไม่พึงทำความพอใจในบาปนั้น

โดยมากทุกท่านไม่ทราบว่า ท่านมีฉันทะในอกุศลแต่ละขณะที่เกิดขึ้น ถ้าเป็นอกุศลกรรมขั้นแรงที่เป็นทุจริตกรรม ถ้าขณะนั้นเห็นเป็นภัย จะเกิดทุจริตกรรมไม่ได้เลย แต่เพราะหลงแล้วก็ลืม จึงมีฉันทะ ความพอใจที่จะกระทำทุจริตกรรมในขณะที่กระทำทุจริตกรรม มิฉะนั้นแล้วทุจริตกรรมจะเกิดไม่ได้เลย

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย