แยกธรรมแต่ละหนึ่งโดยละเอียด
ขอเรียนถามครับ ความรู้สึกเศร้าใจที่จะต้องพรัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รัก เข้าใจโดยการคิดว่า สภาวะดังกล่าวคือจิตและสังขารเจตสิกที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย เกิดแล้วดับ ไม่ใช่เราซึ่งยังเป็นความเข้าใจที่หยาบ อยากทราบว่า ธรรมที่เกิดขึ้นแยกเป็นแต่ละหนึ่ง โดยละเอียด เริ่มตั้งแต่เกิดความรู้สึกดังกล่าวมีอะไรบ้างครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ธรรม ซึ่งเป็นสิ่งที่มีจริง นั้น ละเอียดลึกซึ้งอย่างยิ่ง และธรรม ก็ไม่พ้นจากชีวิตประจำวันเลย แม้แต่ที่กล่าวถึงขณะที่เศร้าใจ เมื่อพลัดพรากจากสิ่งที่เป็นที่รัก ก็มีจริง ตามความเป็นจริงแล้ว ในขณะนั้น คือ อกุศลจิต ประเภทที่มีโทสะ เป็นมูล และ เวทนาที่เกิดร่วมด้วยในขณะนั้น คือ โทมนัสเวทนา ซึ่งเป็นความรู้สึกที่ไม่สบายใจ ก็พอที่จะเข้าใจได้ว่า ขณะที่เศร้าใจ นั้น ย่อมไม่ใช่ความเบิกบานใจหรือสบายใจอย่างแน่นอน แต่เป็นความไม่สบายใจ และนอกจากนั้นก็ยังมีเจตสิกอื่นๆ เกิดร่วมกับจิตขณะนั้น ด้วย ตามควรแก่จิตขณะนั้น ไม่พ้นจากธรรมที่เกิดขึ้นทำกิจหน้าที่ ไม่ใช่เราเลย เมื่อเป็นธรรมแต่ละหนึ่งๆ แล้ว จะเป็นเรา ได้อย่างไร ก็ต้องค่อยๆ ฟัง ค่อยๆ ศึกษาไป สะสมความเข้าใจไปทีละเล็กทีละน้อย ปัญญาต้องเจริญขึ้นตามลำดับจริงๆ ครับ
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...
