จิตอยู่ส่วนไหนของร่างกาย บางคนว่าจิตอยู่ที่มันสมอง

 
สารธรรม
วันที่  5 ก.ย. 2565
หมายเลข  43653
อ่าน  217

ถ. จิตอยู่ส่วนไหนของร่างกาย บางคนว่าจิตอยู่ที่มันสมอง บางคนว่าอยู่ในหัวใจ จริงหรือไม่

สุ. จิตมีที่เกิด ๖ ที่ เรียกว่า "วัตถุ ๖" เป็นรูป ๖ รูป คือ

จักขุปสาทรูป เป็นที่เกิดของ จักขุวิญญาณ จิตเห็นในขณะนี้

โสตปสาทรูป เป็นที่เกิดของ โสตวิญญาณ จิตได้ยินในขณะนี้

ฆานปสาทรูป ที่กลางจมูก เป็นที่เกิดของ ฆานวิญญาณ จิตที่ได้กลิ่น

ชิวหาปสาทรูป เป็นที่เกิดของ ชิวหาวิญญาณ จิตที่ลิ้มรส

และ กายปสาทรูป ที่ซึมซาบอยู่ทั่วร่างกาย เป็นที่เกิดของ กายวิญญาณ จิตในขณะที่รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ซึ่งเย็นบ้าง หรือร้อนบ้าง หรืออ่อนบ้าง หรือแข็งบ้าง และ หทยวัตถุ เป็นวัตถุที่ ๖ เป็นที่เกิดของจิต

เวลาที่เพิ่งเกิดในครรภ์ของมารดา รูปเล็กมากทีเดียว ในขณะที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น จะมีกลุ่มของรูป ซึ่งภาษาบาลีใช้คำว่า "กลาป" ๓ กลาปเกิดพร้อมกับปฏิสนธิจิต ซึ่งมองด้วยตาไม่เห็น เพราะว่า เป็นกลุ่มของรูปเพิ่งจะเกิดแล้วก็เล็กมาก กลุ่ม ๑ เป็นกลุ่มของ "กายปสาทรูป" อีกกลุ่ม ๑ เป็นกลุ่มของ "ภาวรูป" อีกกลุ่ม ๑ เป็นกลุ่มของรูปที่เป็นที่เกิดของจิต ชื่อว่า "หทยรูป"

แสดงให้เห็นว่าในภูมิที่มีขันธ์ ๕ นั้น จิตจะเกิดโดยไม่อาศัยรูปไม่ได้เลยในขณะนี้มีรูปซึ่งเป็นที่เกิดของจิต ในขณะที่เห็น ในขณะที่ได้ยิน ในขณะที่คิดนึกเพราะฉะนั้น เวลาที่เกิดใหม่ๆ ยังไม่มีรูปร่างของหัวใจเลย แต่ที่เป็น"หทยรูป"เพราะว่าเป็นรูปที่เป็นที่อาศัยเกิดของปฏิสนธิจิต และเมื่อเจริญเติบโตขึ้น รูปร่างกายสมบูรณ์ครบถ้วนขึ้น รูปที่เป็นที่เกิดของจิตซึ่งเป็นหทยรูป ไม่ใช่ตา หู จมูก ลิ้น กายนั้น จะอยู่ที่กลางหัวใจ ซึ่งเป็นรูปที่เกิดเพราะกรรม ถึงแม้ว่าจะตัดหัวใจออกหรือว่าจะมีการเปลี่ยนหัวใจก็ตาม รูปเกิดดับเร็วมาก ฉะนั้น ในขณะที่หัวใจออกไปอยู่นอกร่างกาย ถ้าบุคคลนั้นยังไม่สิ้นชีวิตกรรมก็ทำให้หทยรูปเกิดที่ส่วนหนึ่งส่วนใดซึ่งจะทำให้จิตดำรงอยู่ได้ในขณะนั้น

เพราะฉะนั้น ต้องทราบว่ารูปกำลังเกิดดับอย่างรวดเร็วด้วย และปกติเมื่อมีรูปร่างที่สมบูรณ์แล้ว หทยวัตถุซึ่งเป็นที่อาศัยเกิดของจิตอื่นๆ นอกจากจิตเห็น จิตได้ยิน จิตได้กลิ่น จิตลิ้มรส จิตที่รู้กระทบสัมผัสแล้ว จิตอื่นทั้งหมดเกิดที่หทยวัตถุ แต่ว่าหทยวัตถุนั้นก็เกิดจากกรรม ในขณะนี้ รูปกำลังดับอย่างรวดเร็ว และกรรมก็ทำให้รูปเกิดอย่างเร็วด้วยเพราะฉะนั้น ไม่ต้องคำนึงถึงรูปซึ่งเกิดแล้วดับแล้ว ขณะนี้รูปใดไม่ปรากฏ รูปนั้นเกิดแล้วดับแล้ว ทุกคนคิดว่ามีตัวนั่งอยู่ทั้งตัว แล้วมีทั้งตา หู จมูก ลิ้น กาย มีทั้งรูปร่าง แขน มือ เท้า แต่ตามความเป็นจริงแล้ว รูปเกิดแล้วดับเร็วมาก ฉะนั้น รูปใดแม้ไม่ปรากฏ รูปนั้นก็เกิดแล้วก็ดับแล้ว


ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 11

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 12


เขียนความคิดเห็น กรุณาเข้าระบบ