ผู้ไม่รู้หนังสือ จะบรรลุธรรมขั้นสูง และขั้นต้นได้หรือไม่
ถ. ผู้ไม่รู้หนังสือ เมื่อปฏิบัติสมถกัมมัฏฐานและวิปัสสนากัมมัฏฐาน จะบรรลุธรรมขั้นสูง และขั้นต้นได้หรือไม่
สุ. มีตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ และมีการฟังพระธรรม มีการพิจารณาเข้าใจสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ปัญญาย่อมสามารถค่อยๆ เจริญขึ้น จนกระทั่งประจักษ์แจ้งความจริงของสภาพธรรมได้ เพราะว่า จิตได้ยินไม่ใช่อยู่ในหนังสือ แต่ในขณะนี้จิตกำลังได้ยิน ฉะนั้น ผู้ที่ฟังแล้วจะรู้ความต่างกันของปัญญาว่า ปัญญาขั้นฟังเป็นเพียงขั้นรู้เรื่องของธรรม
ปัญญาที่เข้าใจเรื่องของธรรมแล้วระลึกได้ในขณะที่กำลังเห็น แล้วสามารถจะเข้าใจสภาพธรรมจริงๆ ไม่ใช่เพียงแต่เข้าใจเรื่องของธรรมเท่านั้น นั่นเป็นปัญญาอีกขั้นหนึ่ง ซึ่งจะต้องอบรมจนกว่าจะรู้ทั่ว จนกระทั่งสามารถประจักษ์แจ้งลักษณะที่แท้จริงของสภาพธรรม แล้วการรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ก็เป็นปัญญาอีกขั้นหนึ่ง เพราะฉะนั้นปัญญามีหลายขั้น
ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...