กัมมชรูป และ โวฏฐัพพนจิต
ผมมีความสงสัย ขอเรียนถามดังนี้
๑. กัมชรูป เป็นรูปที่เกิดจากวิบากกรรม เกิดหลังจากปฏิสนธิจิตเกิดแล้ว ปฏิสนธิจิตเกิดต่อจากจุติจิตของชาติก่อน และรูปที่เกิดต่อจากกัมชรูปคือ จิตตชรูปใช่ใหมครับ
๒. สิ่งต่างๆ ที่มากระทบเราเกิดจากวิบากกรรมเก่า แต่โวฏฐัพพนจิต เป็นกิริยาจิตตัดสินอารมณ์ ทำให้กระทำสิ่งที่ดีและไม่ดีซึ่งจะเป็นวิบากในอนาคต ใช่ใหมครับ การตัดสินเลือกกระทำนี้จะต้องมีสติ และใช้ปัญญาที่ถูกต้อง
กรุณาอธิบายที่ถูกต้องด้วย ขอบคุณครับ
๑. กัมมชรูป คือ รูปที่เกิดจากกรรมเป็นสมุฏฐาน ในขณะปฏิสนธิจิตมีกัมมชรูปบางกลุ่มเกิดร่วมด้วย คือ หทยรูป ภาวรูป ชีวิตรูป กัมมชรูปบางกลุ่มเกิดภายหลังจากปฏิสนธิจิตดับไปแล้ว ส่วนจิตตชรูป เกิดขึ้นภายหลัง คือ หลังจากปฏิสนจิตดับไปแล้ว จิตตชรูปเกิดในขณะจิตที่ ๒ คือ ปฐมภวังค์
๒. ควรทราบว่าจิตและเจตสิกชาติวิบากเท่านั้นที่เรียกว่า วิบาก รูปทั้งหลายที่มากระทบไม่ใช่วิบาก จิต เจตสิกชาติกุศล ชาติอกุศล ชาติกิริยา ไม่ใช่วิบากจิตชาติกุศล และชาติอกุศล เป็นเหตุใหม่ให้เกิดวิบากในอนาคต
รูปกระทบรูปไม่เป็นวิบากครับ เช่น คนตายมีแต่รูป ไม่มีจิต ไม่มีเจตสิกเวลาโดนอะไรกระทบก็ไม่มีทั้งความพอใจ หรือความไม่พอใจที่จิตและเจตสิกจะเกิดขึ้นรับรู้อารมณ์นั้นๆ ได้ทางทวารทั้ง ๕ แต่ที่เป็นวิบากเพราะเป็นผลของกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมที่กระทำสำเร็จแล้วในอดีต เมื่อสุกงอมก็พร้อมที่จะให้ผล ซึ่งใครก็หนีไม่พ้นแน่นอน
สติ ปัญญา เป็นสภาพธรรม เป็นเจตสิกปรมัตถ์ และก็เป็นอนัตตา ไม่สามารถใช้สติ ปัญญาได้ เพราะสติ ปัญญา เกิดและดับรวดเร็วมาก เกินกำลังที่ใครจะเอามาเป็นของๆ ตน แต่สั่งสมให้เกิดบ่อยๆ ได้ด้วยการอบรมเจริญเหตุ คือฟังและศึกษาธรรม เพื่อให้เกิดความเห็นถูก แล้วน้อมปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรมครับ
การจะเลือกกระทำสิ่งที่ดีหรือไม่ดี สติเกิดระลึกถึงสภาพธรรมขณะนั้นได้หรือไม่ว่าเป็นเพียงสภาพนามธรรมที่คิดเท่านั้น ควรพิจารณาสภาพจิตว่า ที่กำลังไตร่ตรองในการกระทำที่ดีหรือไม่ดีนั้น เป็นวิตกเจตสิก หรือเป็นสติเจตสิก
ขออนุโมทนาครับ
ขออนุโมทนา
